فرش دستباف مقبره شاه عباس دوم صفوی در موزه قم

فرش دستباف مقبره شاه عباس دوم صفوی در موزه قم

فرش دستبافی در سال ۱۰۸۲ هجری قمری برای مقبره شاه عباس دوم صفوی در ۲ قطعه بافته شده است که به عنوان فرش کف مقبره استفاده می‌شده و اکنون ۸۲ سال است که در موزه حرم مطهر حضرت معصومه(س) نگهداری می شود.

خانه فرش دستباف ایران – جهان فرش : موزه آستان مقدس حضرت معصومه (س) یکی از قدیمی ترین موزه های کشور و مهم ترین موزه استان قم است، این موزه در سال ۱۳۱۴ تاسیس شده و اولین موزه وقفی بوده و به دولت وابستگی ندارد، موزه آستان مقدس یک موزه جامع و عمومی است به این معنا که از همه اشیا و آثار تاریخی آثاری را در مجموعه خود جای داده است.

موزه آستان مقدس در آثار دستبافت اعم از فرش، تابلو و پارچه، در آثار فلزی اعم از زره و کلاه خود در آثار چوبی عمدتاً درب های دوران صفویه و قاجار تا دوران معاصر و در آثار کاشی‌کاری قدیمی ترین کاشی های تاریخ دار را در خود نگه داری می‌کند.

در چند سال اخیر تغییراتی در موزه آستان مقدس داده شده و علاوه بر اینکه اشیاء داخل مخزن که در گذشته بازدید از آن ها وجود نداشته در معرض دید قرار گرفته‌اند؛ اشیای دیگری نیز از قسمت های حرم مطهر به موزه افزوده شده است.

در میان آثار ارزشمندی که در این موزه نگهداری می شود می توان به فرشی اشاره کرد که جزء فرش های هفتگانه جهان به شمار می‌رود، این فرش توسط استاد نعمت الله جوشقانی و در سال ۱۰۸۲ هجری قمری برای مقبره شاه عباس دوم صفوی بافته شده است. (از مقابر دوره رجال صفوی در حرم حضرت معصومه(س) تنها مقبره شاه عباس دوم صفوی بر جای مانده و ۴ مقبره دیگر در بازگشایی های حرم تخریب شده و از بین رفته اند.)

این فرش نفیس ۲ قطعه است که به عنوان فرش کف مقبره استفاده می‌شده و هنگامی که حرم حضرت معصومه(س) دچار تغییر و تحولات ساختمانی شده و بخش‌هایی به حرم اضافه شده این فرش به موزه آستان مقدس تحویل داده شده است و اکنون ۸۲ سال است که در این موزه نگهداری می شود.

این فرش نفیس شامل دو نیم دایره است که در کنار مقبره پهن می شده و مساحت تقریبی مجموع دو قطعه حدود ۵۸ متر مربع است و ابعاد مجموع دو نیم دایره ۸۲۰ *۸۲۰ است؛ این فرش تمام ابریشم با ضخامت ۲ میلیمتر دارای یکصد رج است و طرح بافته شده روی آن نشان دهنده مراحل رشد گیاه است، این فرش دارای نمونه های دیواری نیز هست که ۹ قطعه از آنها چهارضلعی و ۲ قطعه هشت ضلعی بوده همچنین قطعه‌های ۸ ضلعی به عنوان سند تاریخی به شمار می رود که تاریخ، محل و نام استاد آن روی فرش بافته شده است.

قسمت داخلی دو نیمه جمعاً به مساحت ۲ متر و ۵۸ سانتیمتر و به اندازه محل نصب صندوق روی قبر خالی گذاشته شده است.

در ترجمه فارسی “سیری در هنر ایران” در انتهای جلد دوازدهم تصریح شده است؛ «مجموع قالی های فوق به یقین در زمره یکی از عجایب هفت گانه فرش دستباف در جهان به شمار می رود»