گره کور اقتصاد دامن‌گیر فرش نهاوند شده است
گره کور اقتصاد دامن‌گیر فرش نهاوند شده است
فرش نهاوند یکی از برندها و طرح‌های منحصر به فردی است که متاسفانه گره کور اقتصاد دامن‌گیر آن شده است؛ کارشناسان معتقدند با پژوهش در این حوزه می‌توان طرح‌ها و نقش‌های قدیمی را احیا کرد.
خانه فرش دستباف ایران – جهان فرش : نام زیبای نهاوند شاید برای خیلی‌ها تداعی‌گر خاطراتی باشد که در این دیار اوقات خوشی را سپری کرده است.
ظرفیت‌های گردشگری فراوان این شهرستان که در جنوب استان همدان در همسایگی لرستان و کرمانشاه قرار گرفته است چشم و دل هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کند.
اما آنچه امروز به دنبال آن هستیم پیدا کردن روزنه امیدبخشی است برای قشری که هنر دست‌هایش از دیرباز نام این شهرستان را زبانزد عام و خاص کرده و شهره جهانی یافته است اما متأسفانه در سایه بی‌خیالی و روزمرگی برخی مسؤولان مغفول مانده و فراموش.
به نظر نگارنده این مطلب این مسئله فراموش‌ناشدنی است چراکه با زندگی هر آن کس که از نهاوند رشد یافته؛ همراه است، اگر از هر کدام از اهالی شهر بپرسید حتما از روزگار مادران و مادربزرگ‌های این دیار در بافت فرش سخن بگویند به ویژه در مناطق روستایی، هنرمندانی که دار قالی و فرش نیمه‌بافت و یا فرشی کامل شده را گوشه‌ای از اتاق عَلَم کرده بودند و در گذران امور زندگی پا به پای مردان خود با دستانی پرهنر آن را گره می‌زدند تا به فرش‌هایی چون عشوند، گل‌حیدر و … تبدیل شود.
از آنجاکه حفظ و ثبت آثار ملی می‌تواند سندی محکم برای بیان پیشینه تاریخی و قدمت هر منطقه و هنر باشد بر آن شدیم تا وعده‌هایی را که مسوولان از گذشته تاکنون برای ثبت برند فرش عشوند نهاوند داده‌اند را بررسی کنیم تا دریابیم گره کوری که منجر شده گره سرانگشتان هنرمند زنان نهاوندی بر تن قالی دیده نشود کجاست و علت چیست؟!
امروز شهرستان نهاوند در حوزه‌های صنایع‌دستی همچون گلیم، فرش دستباف، سفال، منبت‌کاری و … در کشور دارای فعالان متعددی است که علاوه بر تهیه نیاز شهرستان گاها به صورت غیررسمی به خارج از نهاوند نیز صادر می‌شود.
برندسازی محصولات تولیدی از مهم‌ترین مقوله‌های سرمایه‌گذاری است چراکه می‌تواند برای کشور ارزآور باشد و تولیدکنندگان این حوزه را افزون‌تر از پیش به احیای این ظرفیت ارزشمند سوق دهد.
طرح فرش عشوند ثبت ملی شده است/ فعالیت ۲ هزار نفر قالی باف در نهاوند
رئیس اتحادیه فرش دستباف نهاوند گفت: نهاوند دارای سه برند نامی با اسامی عشوند (کله گلی)، سالاری (گل حیدر) و لَچک سفید است.
کاظم حسنوند با بیان اینکه این چهار طرح نشان دارای نشان جهانی است، گفت: فرش‌های موجود در نهاوند توسط آن دسته از نهاوندی‌هایی که که در کشورهای اروپایی زندگی می‌کنند شناخته شده است.
وی با اشاره به اینکه از این چهار طرح تنها فرش با طرح عشوندی تاکنون به عنوان اثر ملی در اوایل سال ۱۳۹۶ ثبت شده است، گفت: طی ادوار گذشته بیشترین منبع درآمد خانوارهای روستایی نهاوند از محل فرش‌بافی بوده است اما متأسفانه امروز این موضوع به طور چشمگیری کاهش یافته است.
رئیس اتحادیه فرش دستباف نهاوند با بیان اینکه در گذشته بیش از ۶ هزار بافنده فرش دستباف در نهاوند فعالیت داشتند، گفت: متأسفانه از این تعداد ۲ هزار نفر آن‌هم بنا به ضرورت حق بیمه بازنشستگی قالیبافی فعالیت دارند.
وی دیگر مشکل بافندگان را عدم ارائه مستمری آن‌ها به خانواده‌شان عنوان کرد و گفت: می‌طلبد مسوولان در این رابطه اقداماتی انجام دهند تا این مهم محقق شود چراکه فرش‌بافان از درآمد همسران خود استفاده می‌کنند.
لزوم سرمایه‌گذاری برای به دست گرفتن بازار خارج از کشور
حسنوند ادامه داد: اما مابقی که برای کمک‌خرج زندگی از این راه ارتزاق می‌کنند متأسفانه سودی شامل آن‌ها نمی‌شود.
وی با بیان اینکه فرش دستباف نهاوند از طریق اتحادیه مرکزی فرش تهران صادر و ثبت می‌شود، گفت: در سال‌های گذشته فرش‌های نهاوند به کشورهای اروپایی، آمریکایی و بیشتر به حاشیه خلیج فارس صادر می‌شد اما در حال حاضر این صادرات بسیار کم شده است.
رئیس اتحادیه فرش دستباف نهاوند با اشاره به برندهای معروف در هر استان کشور، گفت: بازار فروش عمده فرش‌های دستباف ایرانی باید در خارج از کشور باشد چراکه در داخل کشور با توجه به قیمت تمام‌شده این فرش‌ها بازار فروشی ندارند.
وی با اشاره به حداقل قیمت تمام‌شده یک‌تخته فرش ۱۲ متری، گفت: حداقل قیمت یک‌تخته فرش ۱۲ متری ۱۸ میلیون است که با توجه به درآمدهای موجود در کشور استقبالی صورت نمی‌گیرد.
حسنوند گفت: هرساله به برخی فعالان این حوزه تسهیلاتی از طریق سازمان صنعت و معدن ارائه می‌دهند که مقرر شده امسال این تسهیلات بیشتر از سال گذشته و با سود کمتر به این عزیزان اعطا شود.
وی ادامه داد: اگر بازار فروش فرش رونق پیدا کند و راه‌های صادرات باز شود بافندگان فرش به اختیار خود و بدون نیاز به هیچ‌گونه تسهیلاتی خود وارد این عرصه می‌شوند.
فعالیت بافندگان نهاوند در مزارع صیفی‌جات نهاوند
رئیس اتحادیه فرش دستباف نهاوند اظهار کرد: متأسفانه وضعیت بد صنعت فرش در نهاوند موجب شده بافندگان برای گذران امور زندگی خود در مزارع صیفی کار کنند چراکه بافت فرش درآمدی ندارد.
وی ادامه داد: در راستای برگزاری نمایشگاه‌های فرش که گاهی در تهران و همدان برگزار می‌شود شاید آثار مفیدی برای نمایش هنرهای استان و شهرستان داشته باشد اما درآمدی از آن حاصل نمی‌شود مگر آنکه این نمایشگاه‌ها با دعوت کشورهایی که از فرش ایرانی استقبال می‌کنند برگزار شود.
حسنوند متوسط تولید سالانه فرش در نهاوند طی سالیان گذشته را ۱۲ هزار مترمربع به ازای بافت دو متر توسط هر بافنده عنوان کرد و گفت: متأسفانه این مقدار امروز به کمتر از ۵ هزار متر رسیده لذا این مهم مستلزم ورود مسؤولان این حوزه است.
وی با اشاره به فعالیت ۸۰ فرشباف آقا در نهاوند در گذشته گفت: قبلاً سالانه حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ مجوز برای بافندگان صادر می‌شد که متأسفانه این آمار امروز حدوداً به صفر رسیده است.
صنایع کوچک پایه و اساس صنایع بزرگ محسوب می‌شوند
فرماندار نهاوند نیز در راستای تسهیل در برندسازی صنایع‌دستی نهاوند همچون فرش در نهاوند، گفت: امروز صنایع‌دستی ما برای پذیرش در بازارهای داخلی و خارجی باید شاخصه‌های مختلف و متنوعی را دارا باشد.
مراد ناصری با تأکید بر لزوم ثبت هر طرح و نقشه برای آن شهر، گفت: بنده با توجه مدت کم حضور در شهرستان از کم و کیف طرح‌های فرش نهاوند اطلاع دقیقی ندارم اما طی بازدیدی که در روزهای آینده انجام خواهم داد نقاط ضعف و قوت بررسی خواهم کرد و نسبت به رفع آن‌ها اقداماتی انجام خواهیم داد.
وی با بیان اینکه در بحث صنایع‌دستی سه مقوله مهم مشتری‌مداری، طرح و نقشه و سفارش پذیری برای کسب بازار فروش بسیار مهم است، گفت: شاید امروز خیلی از تولیدات ما در بحث صنایع‌دستی با توجه به عدم ثبت ملی شدن آن و شناساندن آن برند در شهرهای دیگر به اسم آنجا در حال تولید و عرضه است.
فرماندار نهاوند با اشاره به اینکه نمایندگان وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان میراث فرهنگی و صنایع‌دستی در شهرستان و استان باید در راستای ثبت طرح و نقشه‌ها نهاوند اقدامات لازم را انجام دهند، گفت: تلاش می‌کنیم که انشاءالله تولیدات ما به اسم خود نهاوند عرضه شود.
وی گفت: یکی از محاسن مشاغل خانگی این است که تمام‌وقت نیست و افراد خانواده می‌توانند در آن مشارکت داشته باشند و تولیدکننده با هزینه کمتری محصول خود را روانه بازار فروش کند.
ناصری با بیان اینکه صنایع کوچک پایه و اساس صنایع بزرگ محسوب می‌شوند، افزود: زمانی ما می‌توانیم صنایع بزرگ را تقویت کنیم که در حوزه صنایع خورد مشکلی نداشته باشیم.
تولید صنایع دستی باید شغل اصلی روستاییان باشد
وی با اشاره به ارائه تسهیلات اشتغال در بحث صنایع‌دستی، گفت: امروز صنایع‌دستی باید به عنوان شغل اصلی روستاییان قرار گیرد لذا امیدواریم همه خصوصاً اصحاب رسانه که نقش مهمی در فرهنگ‌سازی دارند نسبت به معرفی محصولات و صنایع‌دستی شهرستان اقدام مثبت انجام دارد.
فرماندار نهاوند گفت: خوشحالم خبرگزاری فارس نسبت به جمع‌آوری مطالبی در این حوزه فعالیت دارد چراکه این مهم به‌نوعی پژوهش است.
ثبت فرش نهاوند در فهرست آثار ملی نیازمند پژوهش است
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نهاوندگفت: بحث ثبت آثار در فهرست آثار ملی کشور به دسته آثار ملموس و ناملموس است که فرش نهاوند از جمله آثار ملموس است.
محسن جانجان با اشاره به اینکه آثار ملموس شامل بناهای تاریخی و در مجموع هر آنچه وجود خارجی داشته باشد مانند اشیاء و ناملموس شامل آیین‌ها و … است، گفت: این آثار زمانی قابلیت ثبت ملی شدن را دارد که دارای شرایط و ضوابطی خاص باشد که یکی از آن‌ها انحصاری بودن اثر است.
وی گفت: در خصوص فرش، نهاوند دارای طرح‌ها و نقشه‌های متعددی است که خوشبختانه در این امر نیز صاحب سبک هستیم و می‌توانیم نسبت به ثبت این آثار اقدام کنیم.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نهاوند با اشاره به اینکه استان‌هایی همچون تبریز، مشهد و اصفهان در بحث فرش دستباف صاحب برند هستند، گفت: شهرستان نهاوند در بافت فرش دستباف سابقه‌ای طولانی دارد که می‌توانیم با تحقیق و پژوهش در این خصوص طرح‌هایی همچون فرش سالاری و غیره را به ثبت ملی برسانیم.
پژوهشی در رابطه با فرش نهاوند در شهرستان انجام نشده است
وی اظهار کرد: خوشبختانه فرش عشوند نهاوند به‌عنوان یک برند از نهاوند در فهرست آثار ملی ثبت‌شده که امیدواریم بتوانیم با کمک اداره صنعت و معدن طی انجام یک پژوهش مشترک در سایر طرح‌ها و نقش‌های فرش نهاوند این استعدادهای نهفته را برای همگان معرفی کنیم.
جانجان با اشاره به اینکه پژوهش در روستاهایی همچون عشوند که سابقه‌ای طولانی در این امر دارند می‌تواند سرنخ‌هایی راهگشا برای ثبت هرچه بیشتر آثار نهاوند به دست ما بدهد، گفت: امیدواریم پس از جمع‌آوری این طرح‌ها و مدارک مستندات موجود به آن مدارک را به واحد ثبت آثار سازمان میراث فرهنگی جهت بررسی تحویل دهیم.
وی در پاسخ به سؤال خبرنگار فارس در خصوص اینکه آیا فرش عشوند نهاوند با توجه به سابقه تاریخی و طرح منحصر به فردی که دارد قابلیت ثبت جهانی‌شدن را دارد یا خیر، گفت: ثبت جهانی‌شدن آثار دارای شرایط ویژه‌تری نسبت ثبت ملی است چراکه باید تمام روندهای طی شده برای ثبت ملی آثار به درستی انجام شود و پس از آن برای ثبت جهانی مدارک و مستندات را به سازمان جهانی یونسکو ارسال کنیم تا در نوبت بررسی قرار گیرد که کار سخت و زمان بری است.
وجود ۸۹ اثر از نهاوند در فهرست آثار ملی
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نهاوند با اشاره به اینکه در حال حاضر حتی یک اثر هم در استان همدان در فهرست آثار جهانی با وجود سابقه تاریخی فراوان وجود ندارد، گفت: قطعاً فرش نهاوند نیازمند یک پژوهش ویژه است لذا از همه پژوهشگران و عزیزانی که مدارک و مستنداتی در خصوص آثار شهرستان نهاوند دارند تقاضا داریم برای پیگیری اصالت آن به اداره میراث فرهنگی ارائه کنند.
وی با بیان اینکه تاکنون تحقیقی در خصوص فرش در نهاوند انجام نشده است، افزود: امروزه پژوهش کلید اصلی توسعه است اگر می‌خواهیم شاهد توسعه اقتصاد، فرهنگ و گردشگری باشیم باید با پژوهش‌های علمی به آن دست یابیم.
جانجان افزود: در حال حاضر شهرستان نهاوند دارای ۲۰۹ اثر تاریخی، فرهنگی و طبیعی است که از این تعداد ۸۹ اثر در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده که امیدواریم این تعداد تا پایان سال به بیش از یک‌صد اثر برسد.
میز فرش استان فرصت ویژه‌ای برای بازاریابی فرش نهاوند
کارشناس ارشد صنعت و معدن شهرستان نهاوند نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در نهاوند، گفت: ۱۲ تیرماه سال جاری میز فرش با حضور سرمایه‌گذاران این حوزه در استان همدان برگزار می‌شود که امیدواریم این مهم توفیقاتی برای شهرستان حاصل کند.
بیژن ترابیان با بیان اینکه امروز باید یک نگاه ویژه به بحث صنایع‌دستی شود، گفت: این همایش می‌تواند فرصتی مناسب برای شناساندن برندهای فرش نهاوند به هم‌وطنان و سرمایه گذاران این حوزه باشد.
اما آنچه امروز بیش از هر زمانی برای این صنعت فراموش‌شده بسیار حیاتی است انجام اقدامی عاجل برای احیای این مهم و جان‌بخشی به سرانگشتان بافندگانی که از این راه معاش می‌گذرانند.
پژوهش در این راستا به عقیده متولیان شهرستان اقدامی راهگشاست که امیدواریم مسؤولان بتوانند برای این ظرفیت فراموش‌شده نیز نسخه‌ای متفاوت‌تر از پیش بپیچند.
گره کور اقتصاد دامن‌گیر فرش نهاوند شده است
منبع : خبرگزاری فارس
