تفاوت بین فرش و قالی و گلیم و …
تفاوت بین فرش و قالی و گلیم و …
احتمالا شما هم در هنگام خرید و یا گشت و گذار در خانه های اقوام و دوستان خود با مدل ها و طرح های مختلفی از فرش و قالی مواجه شده اید و همیشه درگیر این ذهنیت بوده اید که واقعا تفاوت این فرش ها و یا قالی ها در چیست. موضوعی که شاید کمتر کسی در مورد ان اطلاع داشته باشدخانه فرش دستباف ایران – جهان فرش : . قالی یا فرش از قدیمی ترین و سنتی ترین تجهیزات و لوازم منزل ما ایرانی است و همیشه در زندگی ما جایگاه خاص خود را داشته است.
اما وقتی وارد خانه های مختلف بخصوص از قوم ها و فرهنگ های مختلف می شویم با فرش هایی متفاوت مواجه می شویم که خوب همه انها ریشه در هنر مردمان ان قبیله و طایفه دارند و هر یک ارزش فراوانی در هنرهای دستی ما ایرانیان دارند.
در این مقاله ما به بررسی انواع فرش ها و قالی هایی می پردازیم که شاید برای شما هم به عنوان یک مصرف کننده و علاقمند به سنت و ایین و هنرهای دستی ایران زمین جالب باشد و در ضمن هنگام خرید این نوع فرش ها می تواند به شما کمک زیادی بکند.
واژه فرش یک کلمه عربی است. عرب ها به هر چیزی که قابل گستردن باشد و بتواند بر روی ان نشست فرش می گویند و ما ایرانی ها تنها به قالی فرش می گوییم. در ایران بالغ بر مدل بافت فرض و یا قلی وجود دارد. بنابر این تفاوت اصلی قالی با فرش را می توان در تعریف واژگانی انها جستجو کرد . فرش یک کلمه با کاربرد های فراوان در خصوص هر نوع بافتی است که می توان بر ان را پهن کرد و بر روی ان نشست و راه رفت ولی قالی در معنای اصیل خود تنها به بافتی خاص قالی اطلاق می شود.
بنابر این به همه انواع گلیم ها،جاجیم ها، ورنی ها، پلاس ها، زیلوها، گبه ها، خرک ها، پشتی ها، کلگی ها، کناره ها، ذرع و نیم ها و قالیچه ها در معنای وسیع کلمه فرش می گویند. اما قالی همان قالی دست باف خودمان است که با دار مخصوص بافته می شود و دارای تار و پود و پرز می باشد.
اما سایر انواع بافت های فرش در ایران را می توان به صورت زیر تعریف نمود:
جاجیم
جاجیم نوعی زیر انداز ضخیم است که تا حدود زیادی مشابهت با گلیم دارد . اغلب در طرح های راه راه بافته می شود و جنس بافت های ان نخ پنبه ای و یا کرکو پشم است. این نخ ها به منظور طرح دادن به جاجیم در رنگ های مختلفی هستند که اغلب خود بافنده جاجیم انها را رنگ امیزی می کردند.کردستان و آذربایجان و ایلات ترکمن بهترین نوع جاجیم ها را دارند. جاجیم اگر با ابریشم بافته شود بسیار ارزشمند است و اغلب برای موارد تزئینی به کار می رود.
گبه
گبه شباهت زیادی به قالی دارد ولی به دللی شخامت بیشتری که دارد و به غیر از تار و پود از پرز هم در بافت انها استفاده شده است و گره های کلفت تری نسبت به قالی دارد در دسته های متفاوت از قالی ها به فروش رسانده می شوند. گبه ها بصورت دست باف در روستا ها و در برخی از شهر ها بافت می شوند. از ویژگی های اصلی گبه طرح های ذهنی ان است چرا که برای بافت گبه از هیچ طرح از پیش تعیین شده ای استفاده نمی شود و ذهن بافنده گبه طرح را خلق می کند. درست همانند یک نقاش با دیدن یک صحنه و یا یک الگوی ذهنی بافنده طرحی را بر روی گبه می بافد.
پلاس
پلاس در زندگی این روزهای ما کمتر وجود دارد و به نوعی با کم مهری مواجه شده است. این بافت سنتی با تار و پود پنبه ای در هم تنیده می شد. در قدیم برخی از روستاییان از لباس های کهنه خود که بصورت رشته رشته در امده بود و با استفاده از نخ هایی پنبه ای بافته می شد.
حصیر و نمد
نمد نوعی فرش از پوست شتر است که با مالش زیاد و به هم چسباندن چوست شتر و فاشر دادن انها به هم بافته می شد. در نمد گره کارایی ندارد و همه چیز با فشردن و چسباندن و در هم تنیدن بافته می شود.
حصیر مختص مناطق گرمسیری ایران و نخل خیز ایران است. حصیر نیز از خانواده فرش ها است که با برگ های نخل و نی ها و با حرکت دادن این شاخ و برگ ها در دل هم بوجود می اید.
گلیم
گلیم نوی نوعی فرش است که در اغلب نقاط ایران و بخصوص در شهر های حاشیه ای زیاد دیده می شود و اغلب ما با ان اشنایی کافی داریم. این نوع فرش نوعی زیر انداز بدون پرز است و خشن تر از فرش های دیگر است. برای بافت گلیم پود را از تار رد می کنند و اینقدر این کار ادامه دارد تا گلیم با طرح استاد کار خود رخ برون می دهد. به دلیل طرح های محلی زیاد گلیم را در رنگ ها و بافت های و حتی اندازه های مخالف می توان دید. قیمت این نوع گلیم ها متفاوت است زیرا برخی دست بافت و بسیار مشکل هستند و برخی با دستگاه و به روش ساده تری بافته می شوند.
حسن ایران این است که در هر گوشه ای از این مملکت می توان با نوعی فرش و قالی محالی و خاص خود روبه رو شد. همه در سنت و فرهنگ ما ارزشمند هستند و هنر ایرانی را نشان می دهند.
