طرح وبافت گلیم و آموزش بافت گلیم
طرح وبافت گلیم و آموزش بافت گلیم
شاید باید گفت گلیم نسبت به فرش کمی مهجور مانده
انقدر که اوازه فرش در همه جا پیچید ه گلیم فروتنانه در سکوت و در سایه ی فرش نشسته
خانه فرش دستباف ایران – جهان فرش : گلیم دست بافتی هست بدون پرز که انواع مختلفی دارد
گلیم را می توان براساس جغرافیای بافت تقسیم بندی کرد و هم از نظر سبک بافت
که این حقیر سبک بافت را ترجیح می دهم
زیرا زبان گلیم بین المللی هست شاید به این امر واقف باشید که در همه جای دنیا
نقوش گلیم المان های مشترکی داشته باشند
گلیم را می توان از نظر بافت و طرح تقسیم بندی کرد
مواد اولیه گلیم بافی
بهترین مصالح برای گلیم الیاف طبیعی هست
که این الیاف
پشم ،پتبه ، ابریشم می باشد
مواد اولیه بافت گلیم:.
الیافی که گلیم مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از ؛
۱_پشم ۲_پنبه ۳_ابریشم
۱_الیاف پشم:
این نوع الیاف ازپشم گوسفند تهیه میشود که به دوصورت دست تاب و ماشینی به صورت نخ پشمی (خامه) در گلیم بافی مورد مصرف قرار میگیرد.
کرک: دراصطلاح به پشم های ظریف کرک میگویند.
۲_ الیاف ابریشم:
نخ ابریشم از پیله کرم ابریشم بدست می آید که نرم ، شفاف ،،ظریف و محکم است .از نخ ابریشم در گلیم بعنوان پود و چله استفاده میشود.
۳- الیاف پنبه :
نخ پنبه از غوزه گیاه پنبه بدست می آید .که در کارخانه ها متناسب با نیاز به صورت چند لاتابیده و در چله ی گلیم مورد مصرف قرار میگیرد.
البته در بعضی مناطق گلیم بافی از مواد مصنوعی در بافت گلیم استفاده می شود
که این امر باعث لطمه خوردن به این دست بافت ارزشمتد می شود
مثلا”در تالش کیلان کمتر از الیاف طبیعی استفاده می شود که این امر سبب اسیب رسیدن و ازدست دادن بازار های خارجی شده است
گلیم از نظر نوع مواد اولیه بکار رفته به تقسیم بندی ذیل پیروی می کند
گلیم تمام پشم چله و پود ها ازنخ پشمی استفاده شده باشد
گلیم ابریشمی
در پود و چله از نخ ابریشم استفاده شده باشد
گلیم ابریشمی و پنبه
در پود از ابریشم استفاده شده باشد اما چله پنبه ای باشد
گلیم پود پشم و چله پنبه ایی که بیشتر گلیم های موجود در بازار از این سبک هستند
گلیم ترکیبی از ابریشم و پشم
در این نوع گلیم از پشم و ابریشم به طور سلیقه ایی در چله و یا پود استفاده می شود
نقوش گلیم بیشتر ذهنی و شکسته می باشد
که در ۲۰ سال اخیر نقشه گلیم هم در بین بافندگان رایج شده است
معمولا”در قدیم گلیم ها را از روی نمونه می بافتند( ارمگ)
برای چله کشی گلیم به طور معمول و رایج از چله ی پنبه با نمره ۱۵ و ۱۸ استفاده می کنند
و از نخ های پشمی اب متریک ۸ برای بافت
دار در سر دار و زیر دار هیچ گونه زایده و بر اندگی نداشته باشد
در چهار گوشه کاملا”گونیا یا نود درجه باشد
هرگونه تیزی در دفه باعث اسیب زدن به جله می شود
پس ابزار کار تون را کنترل کنید
ابتداء دار را اماده کنید
سر دار و زیر داد را با یک کاغذ یا رو زنامه بپوشانید
پیچ که در داخل راست دار تبیعه شده
بین ۱۰ تا ۱۲ سانتی متر هست
یک قسمت بیرون و دو قسمت داخل راست دار
اگر این نسبت را راعایت نکنید یک در هنگام پایین کشی و چرخاندن و یا همان پایین کشی مشکل خواهید داشت
و همبنطور اگر مقدار کمتری از پیچ در داخل راست دار ها باشد احتما ا تاب خوردن سر دار هست
پس از همون ابتداء بدون هیچ هول و استرسی کار را شروع کنید
بعد از این مراحل عمل سیه بندی را شروع کنید
در دار های اموزشی سر دار و زیر دار با کاغذ می پوشانیم
بعد از اماده سازی دار و گونیا کردن بر اساس عرض گلیم و تعداد جفت چله ای که در عرض معین کشیده می شود رجشمار را مشخص می کنیم
و این بستگی به ضخامت چله ی ما نیز دارد
البته بارها به عزیزانی که در کارگاه فنی و حرفه ایی آموزش می بیند عرض می کنم
چله برای گلیم ۱۵ لا و یا ۱۸ لا می باشد
بعد از عمل سیه بندی وو نخ زه وار به فاصله ۱۰ تا ۱۵ سانت به راست رو ها می بندیمسپس از سمت راست دار گلوله ی نخ را به زیر دار گره می زنیم و نخ های زه وار را نام گذاری می کنیم الف و ب
اولین چله از زیر نخ الف روی نخ ب
دومین چله از روی نخ الف زیر نخ ب
و این کار را تا اخر ادامه می دهیم
بعد از اتمام چله کشی گلیم کرباس را که ساده ترین گلیم هست را شروع می کنیم
زدن گلیم کرباس
وانواع بافت تزیینی در کرباس
یک نکته از ابتدای اموزش از قلم افتاد
در کنار دار یک سانتی متر پارچه ایی داشته باشید
ابتدا مقداری نخ چله حدودا”۸ برابر عرض دار
یک سر را به راست دار می بندیم
دوستانی که معتقد به زدن زنجیره هستند
یکی از عو املی که سبب جمع شدگی در ابتدا ی گلیم می شود زدن زنجیر ه می باشد البته برای مبتدیان
ان شالله در مراحلی که تجربه کسب کردید می توانید زنجیره بزنید
که در این بافت زدن زنجیره الزامی نیست
پس دو سر نخ را به راست رو ها می بندیم
در این شیوه فقط نخ های روی هاف گرفته شده و در برگشت نخ های زیر هاف را گرفته و نخ چله را از بین انها رد می کنیم
نکته ی مهم
در حین رد کردن دقت کنید فاصله ی نخ های تنظیم باشد یعنی فاصله ها یکسان باشد
