فرش دستباف ایران در محاصره مشکلات

فرش دستباف ایران در محاصره مشکلات

رئیس و عضو هیات علمی دانشکده فرش دانشگاه هنر اسلامی تبریز سیاست های مبتنی بر صادرات چمدانی فرش را هم آسیبی به کانال رسمی توزیع و صادرات قالی دانسته و با بیان اینکه در زمان حاضر کشورهای رقیب تولیدکننده فرش، همانند هند و پاکستان خود را به عنوان تولید کننده قالی و محصولی که دوستدار طبیعت هم است، معرفی می کنند و خود را همراه با دغدغه های جهانی همراستا نشان داده اند.

خانه فرش دستباف ایران – جهان فرش : می گوید: به همین جهت هر روز شاهد ارتقای وضعیت آنها در بازارهای هدف صادراتی هم هستیم.این در حالی است که یک مطالعه انجام شده بین سال های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ نشان می دهد زنجیره مناسب توزیع در کشورهای عضو اتحادیه اروپا نداریم و رویکرد تجاری و برنامه فروش ما همانند ۵۰ سال گذشته است؛ در حالی که برنامه های تجاری دنیا و رفتار خرید و مصرف در دنیا تغییر کرده و به سمت بهره گیری از خدمات مشتری محور، بالا بردن کیفیت، ضمانت ها و بهره گیری از ابزار فناوری اطلاعات سوق یافته است.
وندشعاری با اشاره به اینکه برخی تجار ایرانی اطلاعات لازم را برای همگام شدن در بازار جهانی ندارند و همچنان بر تداوم شیوه سنتی تاکید دارند، اضافه می کند: تنها به امید فروش قالی به گردشگران خارجی بازدید کننده از بازارهای داخلی نمی توانیم سهم خود را در بازار جهانی افزایش دهیم. مشکلات فرش ایرانی از زمانی شروع شده که نظام تولید و صادرات به اینکه هر چه می بافد باید به فروش رود ،عادت کرد و همان روند را پیشه می کند.
وی با بیان اینکه حجره دار سنتی فرش فکر می کند خریدار محکوم به خرید از تولیدات از قبل آماده شده در هر زمان و مکانی است، گفت: رفتار تولیدی و تجاری ما مانند دوره قاجار است و این پارادوکس بین تولید و فروش مشکل اصلی در بازار جهانی است.
نامبرده گفت: هر چند که از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۳ رکود بر بازار جهانی فرش دستباف حاکم بود، اما مطالعات دقیق و عمیق نشان
می دهد که ایران سهم بیشتری را در بازار جهانی به نسبت بقیه کشورهای صادرکننده از دست داده است. این وضعیت نشانگر این است که علاوه بر رکود جهانی، مشکلات دیگری بر تولید و فروش فرش ایرانی حاکم است.
وی با بیان اینکه بخش مهمی از متقاضیان جهانی فرش دستباف در کشورهای توسعه یافته بخش عمده خریدشان را از طریق تجارت الکترونیک و فضای مجازی انجام می دهند، می افزاید: تجار ما تنها از روی دلمشغولی ادامه کار می دهند و همین فعالیت دلمشغولانه و نداشتن انگیزه برای توسعه فناورانه تجارت خود، به صادرات کشور لطمه می زند و تعصب بیجا به حوزه روال سنتی تجارت و نادیده گرفتن جایگاه و تاثیر علم و دانش در این حوزه، به عنوان یکی از دلایل مهم کاهش سهم فروش فرش ایران در بازار جهانی است.
عضو شورای صادراتی صنایع دستی استان آذربایجان شرقی هم با بیان اینکه صادرات معادله تک مجهولی نیست و با بخشنامه و ایجاد کارگروه افزایش نمی یابد، خاطرنشان می کند: فرش دستباف محصولی سنتی با رویکرد فرهنگی است و نمی توان اتفاقات فرهنگی و سیاسی را نادیده گرفت.
رونقیان با اشاره به اینکه تقاضای جهانی برای کالاهایی است که مطابق با صنعت سبز تولید می شوند، اظهار می دارد: چنانچه به این سمت حرکت نکنیم سهم کنونی را هم از دست می دهیم. البته در کنار تکنیک تولید، فرهنگ تولید هم نیازمند اصلاح است و برای تسهیل اصلاحات لازم، مجتمع های قالی بافی باید احیا شوند.
وی با بیان اینکه همچنان با مشکلات بانکی مواجه هستیم و از شیوه های جایگزین برای انتقال پولی استفاده می کنیم که بار مالی وارد می کند، می افزاید: بیشتر صادرات استان آذربایجان شرقی به این دلیل که در استان تنها کارگوی ترکیش فعال است و هزینه حمل را با قیمت بالا محاسبه می کند، از فرودگاه امام تهران انجام می شود.
مدیر امور فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی هم تحول را ضرورت حفظ بازار دانسته و می گوید: اگر طراحان فرش همچون قره باغی و نوین فر به سمت طرح های نو حرکت نمی کردند، شرایط فرش تبریز بدتر از وضعیت امروز بود.
آویشن بر سلیقه یابی فرش تاکید و خاطرنشان می کند: مردم آمریکا فرش خلوت می پسندند و مردم فرانسه فرش شلوغ می خواهند.
وی با بیان اینکه دولت تاجر و تولیدکننده خوبی نیست، اضافه می کند: تشکل ها باید ورود پیدا کنند. بخش عمده تسهیلات فرش در اختیار تعاونی هاست و تعاونی فرش تهران نقش مهمی در سیاست گذاری های مرتبط با این هنر صنعت دارد.
در ادامه این میزگرد چمنی رئیس اتحادیه تولیدکنندگان فرش تبریز با بیان اینکه صادرات فرش دستباف معاف از مالیات است، این سوال را مطرح کرد که الزام به ارائه اظهارنامه مالیاتی برای فعالیتی که معاف از مالیات است، چه معنی دارد.
رئیس دانشکده فرش دانشگاه هنر اسلامی تبریز هم با اشاره به اینکه قالی ایرانی به شکل ذاتی دوستدار طبیعت است، می گوید: اگر استفاده از رنگ های طبیعی را افزایش دهیم و در حوزه برندسازی این مقوله تلاش کنیم، می‌توانیم به همراه اصلاح رفتار فروش، جایگاه گذشته خود را در بازار جهانی باز یابیم.
وندشعاری با بیان اینکه رویکرد جهانی در زمان حاضر به سمت سلیقه سازی در کنار سلیقه یابی است، خاطرنشان می کند: هنوز هم افرادی که متقاضی کالای نفیس هستند، به قالی ایران توجه دارند و در واقع هرکس زندگی لاکچری و لوکس دارد در کنار خانه و مبلمان و خودرو لوکس، به فرش ایرانی هم توجه دارد؛ از این رو در این راستا باید به دنبال کشورهای تازه توسعه یافته رفت و در آن بازارها تبلیغات و بازاریابی علمی انجام داد.برای مثال هم اینک در کشور چین در حدود ۵ر۴ میلیون خانوار مولتی میلیاردر وجود دارد و باید سیستم کلان مدیریت فرش دستباف شروع به سلیقه سازی و سلیقه یابی و تبلیغات در این کشور کند.
وی با بیان اینکه تا زمان حاضر در زمینه برندینگ فرش در بازارهای جهانی در کشور کار نشده است، ادامه می دهد: این امر نیازمند حمایت دولتی است و وظیفه مرکز ملی فرش ایران تبلیغات و بازاریابی در خارج از کشور است و از طرفی در داخل کشور هم تولید کنندگان باید در مسیر برندسازی فعالیت کنند.
رئیس دانشکده فرش دانشگاه هنر اسلامی تبریز با اشاره به اینکه در نمایشگاه “دموتکس″ آلمان قدم هایی از سمت مرکز ملی فرش، هر چند ناکافی (همانند مذاکرات با مجلات تخصصی فرش) در این جهت برداشته شد، ادامه می دهد: اگر فعالیت در حوزه تولید و صادرات فرش دستباف، هوشمندسازی و به روز رسانی شود، بخشی از مشکلات موجود حل می شود.
وی در همین زمینه از شناسنامه دار شدن و برند سازی به عنوان ضرورت اعتمادسازی در بازار جهانی نام برده و می گوید: مشخصات فنی و هنری و هویتی در فرش باید بطور مشخص بیان شود.
عضو هیات علمی دانشکده فرش دانشگاه هنر اسلامی تبریز با تاکید بر اینکه مسیر توسعه فرش دستباف از علم و دانشگاه می گذرد، خاطرنشان می کند: تبریز به جهت سرمایه غنی انسانی و وجود دانشکده فرش به عنوان شهر جهانی بافت انتخاب شده است.
وی با بیان اینکه اگر ۲ سال برای تبلیغات شهر جهانی بافت شهر کار می کردیم، سال های زیادی را می توانستیم از محل توسعه صادرات فرش تبریز بهره ببریم، می گوید: در این خصوص می بایست پاویون جهانی ایجاد و تولید محتوا و با برگزاری رویدادهایی سعی بر تثبیت این جایگاه و برند کردن نام فرش تبریز می کردیم.
این کارشناس با اشاره به اینکه در زمان حاضر تنها تعداد کمی از پیشکسوتان هنر قالی تبریز از دانشجویان استفاده می کنند، می افزاید: به نظر می رسد رسالت دانشگاه برای بازار روشن نیست و باید در این زمینه تلاش کنیم. به دلیل اینکه دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاهی در سال های گذشته توسط بازار سنتی حمایت نشدند، این افراد به سمت فرش ماشینی گرایش پیدا کرده اند و سیستم تولید و طراحی فرش های ماشینی را دگرگون و متحول کردند.
وی با بیان اینکه دانشکده فرش تبریز به عنوان تنها دانشکده فرش کشور و به عنوان مرجعیت علمی فرش فعالیت می کند، تصریح می کند: در این دانشکده در زمینه رنگزاهای طبیعی، طراحی و مدیریت تولید، تولید محتوای کاربردی انجام گرفته است.
وندشعاری با اشاره به اینکه دانشکده فرش تبریز از سال ۷۵ شروع به تربیت کارشناس و از سال ۹۰ پذیرش دانشجو در سطح کارشناسی ارشد را شروع کرد، می گوید: در سطح کارشناسی ارشد، در دانشکده فرش، گرایش های طراحی، مدیریت و رنگرزی تدریس می شود.
عضو شورای صنایع دستی آذربایجان شرقی هم با بیان اینکه زبان میدانی و آکادمیک فرش متفاوت است، می گوید: برای موفقیت در این حوزه باید از خلاقیت و دانش فارغ التحصیلان دانشگاهی استفاده شود.
رونقیان با اظهار اینکه سرمایه باید به اشتغال، اشتغال به تولید و تولید به سود پایدار منجر شود، به اشتغال زایی ارزان و مناسب فرش اشاره کرده و اضافه می کند: سیاست های حمایتی نباید محدود به تسهیلات باشد بلکه دولت با تخفیف های
نمایشگاهی و حمل و نقل ارزان می تواند صادرکننده را حمایت کند.
وی همچنین بر تدوین نقشه راه فرش دستباف تاکید کرده و مشخص شدن ارزش افزوده فرش را نیازمند آمارهای دقیق می داند و خواستار آگاهی خردمندانه از ظرفیت های میدانی و تقویت فنی و فرهنگی نیروهای فعال در حوزه های مختلف فرش دستباف شده و خاطرنشان می کند: اگر به علم بها ندهیم فردا باید تاوان بدهیم.
عضو شورای صنایع دستی آذربایجان شرقی بها دادن به سلیقه های جهانی را هم ضروری می داند و با بیان اینکه رقیب دانستن چین برای ما توهمی بیش نیست، می گوید: اقتصاد این کشور با ما قابل مقایسه نیست زیرا روزانه تنها در یکی از بنادر این کشور ۱۸ هزار کانتینر بارگیری می شود.
وی در ادامه با بیان اینکه صلاحیت حرفه ای در حوزه فرش باید احیا شود، خاطرنشان می کند: کسانی چون اعلاباف، جوان، حداد و قره باغی اگر برند شده اند، به واسطه شایستگی حرفه ای شان است.
رونقیان با اشاره به اینکه با صادرات فرش دستباف فرهنگ و پیشینه خود را انتقال می دهیم، می افزاید: فرهنگ تولید نیازمند اصلاح است زیرا تا زمانی که از مواد اولیه مناسب استفاده نکنیم نمی توانیم انتظار افزایش سهم در بازار جهانی داشته باشیم.
رئیس اتحادیه تولیدکننده های قالی تبریز هم با بیان اینکه فرش دستباف تنها کالای ایرانی است که ثبت مالکیت معنوی شده است، می گوید:
قالی ایران اساس هویت و فرهنگ ایرانی محسوب می شود.چمنی همچنین نقش رسانه ها را در ارتقای کیفیت قالی تبریز پررنگ دانسته و با بیان اینکه مرکز ملی فرش پاسخگوی نیازهای هنر صنعت فرش نیست، می افزاید: بهبود وضعیت موجود نیازمند مدیریت واحد است.
وی با اشاره به تعدد تصمیم گیری در این حوزه از طرف نهادهایی همچون صنعت و معدن، تعاون، میراث فرهنگی و جهاد کشاورزی می گوید: فرش دستباف نیازمند سازمانی مستقل است و می تواند در حد معاونت یکی از وزارتخانه ها ارتقا یابد.
در این میزگرد مدیر فرش اداره کل صنایع و معادن آذربایجان شرقی هم با اشاره به اینکه امروز چین واردکننده فرش شده است، می گوید: در زمان حاضر افغانستان، هند و ترکیه رقبای فرش ایرانی محسوب می شوند.
آویشن بر ضرورت تدوین اطلس فرش تبریز تاکید کرده و می افزاید: رویداد ۲۰۱۸ فرصتی برای معرفی و برندسازی فرش تبریز است که نادیده گرفته شده؛ از این رو با همکاری شهرداری و میراث فرهنگی با استفاده از شیوه های نوین تبلیغاتی می توان گام های اساسی برای برندسازی برداشت.
وی با بیان اینکه ۴۰ کارگاه نیمه متمرکز در سال جاری در استان ایجاد شده است، می گوید: آماده پذیرش تورهای خارجی از کارگاه های فرشبافی هستیم.
به گزارش ایرنا، به نظر می رسد در کنار اعمال تحریم های سیاسی و اقتصادی علیه کشورمان و رکود بازار فرش، دلایل دیگری از جمله روی نیاوردن به تجارت الکترونیک و اهتمام ناکافی در سلیقه یابی و سلیقه سازی و نادیده گرفتن علم و دانش به روز فرش همچنین بی توجهی به رفتار مصرف کننده و مشتریان در بازار جهانی باعث از دست رفتن جایگاه قالی ایرانی در بازار جهانی شده است و باید اهتمام بیشتری در جهت رفع این چالش ها صرف کرد.