پاسخ به سوالات گوناگون درباره هنر قالیبافی و فرش
پاسخ به سوالات گوناگون درباره هنر قالیبافی و فرش
خانه فرش دستباف ایران – جهان فرش : پاسخ به سوالات متداول قالی بافی
۱- مقاط چيست ؟
هر ۱۲ هزار گره اي که بافته مي شود يک مقاط نام دارد .
۲-من فرشم بالا زده است چه کنم؟
به چند دليل فرش در هنگام بافت بالا مي زند :
-به دليل چله کشي شل ،که براي اين مشکل مي توانيد از پيچهاي سردار استفاده کنيد و کارتان را سفت کنيد .
– به خاطر کم کوبيدن ، که براي فهميدن اين مساله مي توانيد در پشت فرش علامت گذاشته و۰ا رج ببافيد ،اگر ۵/۱ سانت بود (در رجشمار ۴۶)يعني اندازه کوبيدن شما خوب است و اگر بالا زده بود يعني علت بالا زدگي فرش شما کم کوبيدن است .
-به خاطر تراکم زياد چله ها مي باشد که بايد سعي کنيد چله ها را مرتب کنيدکه معمولاً بعد از شرو ع بافت اين کار خيلي سخت است و بهتر است همان ابتدا بعد از چله کشي ، چله ها را مرتب کنيد تا بعداً دچار مشکل نشويد .
-به خاطر اينکه عرض فرش از آنچه که بايد باشد کمتر چله کشي شود که اگر بافت انجام شده باشد هيچ راهي براي درست کردن آن نيست و
در آخر به خاطر سفت زدن پود نازک فرش بالا ميزند ، که بايد تمرين کنيد تا پود نازک را شل تر بزنيد تا مشکلتان بر طرف شود .
۳-بافت از کدام سمت شروع مي شود ؟ اگر از سمت راست ببافيم چه مي شود ؟
برای بافت نقشه های سراسری مثل طرح های منظره و چهره،از هر سمتی که نقشه خوانی انجام میشود،باید بافت هم از همان سمت شروع شود.به عنوان مثال اگر نقشه خوانی از سمت چپ به راست صورت گرفت،بنابراین،بافت هم باید از سمت چپ به راست انجام شود.در غیر
این صورت طرح معکوس در می آید.در ضمن اگر نقشه یک دوم یا یک چهارم باشد،برای بافت قرینه،باید حتما از وسط چله،شروع به بافت کنید.به این صورت که هر تعداد گره سمت راست زدین،به همون تعداد،گره سمت چپ بزنید.
۴- علت پايين زدگي فرش چيست ؟
اول به خاطر زياد کوبيدن مي باشد . دوم ، به دليل زياد سفت بودن چله ها : که مي توانيد با شل کردن چله ها با کمک پيچهاي سر دار اين مشکل را رفع کنيد . سوم ، به خاطر تراکم کم چله ها اين مشکل پيش مي آيد که بايد سعي کنيد چله ها را مرتب کنيد که البته کار سختي
است و بهتر است همان ابتدا و قبل از شروع بافت اينکار را انجام دهيد . چهارم ، به خاطر اينکه عرض فرش از اندازه داده شده بيشتر چله کشي شود که اگر بافت انجام شده باشد راهي براي رفعاين مشکل وجود ندارد و بايد چله کشي را باز کنيد .
۵-وقتي بافت تمام مي شود چگونه آن را ، از دار جدا کنيم ؟
بعد از اتمام بافت و زدن گليم آخر و قايقي (زنجيره اي ) ،به اندازه ي ۷ تا ۸ سانت براي ريشه روي چله ها با مداد علامت گذاري مي کنيم . سپس با استفاده از پيچهاي سر دار بافت را شل مي کنيم . بعد چند تار وسط را گرفته و از روي علامت قيچي مي کنيم . سپس چند تار از
سمت راست را گرفته و قيچي مي کنيم و بعد چند تار از سمت چپ و به همين ترتيب ادامه مي دهيم تا فرش بافته شده کاملاً از دار جداشود .
۶- طريقه اندازه زدن در چله کشي ترکي چگونه است ؟
چون در چله کشي ترکي نمي توان از پشت فرش ارتفاع آن را اندازه زد بايد از همان ابتدا با مداد روي فرش به اندازه ۵/۱ يا ۳ سانت (در رجشمار ۴۶ ) علامت بزنيم تا هنگامی که ۱۰ يا ۲۰ رج بافتيم بايد به علامت برسيم .
۷- چه زمان از چله کشي ترکي استفاده کنيم ؟
زماني که طول فرش زياد باشد و در دار جا نشود از چله کشي ترکي استفاده مي کنيم که بعد از اينکه مقداري از فرش را بافتيم مي توانيم فرش را کاشف (پايين کشي فرش) کنيم . البته ، گاهي هم چون عرض فرش زياد است و در دار جا نمي شود مي توانيم با چرخاندن نقشه و
چله کشي ترکي ، فرش را به جاي اين که از عرض ببافيم از قسمت طول تصوير ببافيم.
۸- چگونه مي توانيم فرش را کاشف کنيم ؟
از پايين کشي مجدداً پيچهاي سردار را پيچانده و کار را سفت مي کنيم . در موقع کاشف ، نخ هاي چله ي روي دار نامرتب مي شوند که بايد بعد از کاشف کردن دوباره آنها را مرتب کنيم .
۹- اگر تعداد گليم هاي کناره ، يکسان نباشد ايرادي در فرش به وجود مي آيد ؟ خير
۱۰- من بعد از کاشف کردن ، فرشم کج شده است . چه کنم ؟
شما با کمک علامت هايي که قبلاً زده ايد بافت را ادامه دهيد و به کج شدن فرش ، توجه اي نکنيد بعد از تمام شدن فرش و جدا کردن آن از دار متوجه مي شويد که فرشتان صاف بافته شده است .
۱۱- لطفاً ارتفاع فرش در رجشمار هاي مختلف را بگوييد.
_در رجشمار۴۶ هر ۱۰ رج ۵/۱ سانتي متر
_در رجشمار ۵۰ هر ۲۵ رج ۵/۳ سانتي متر
_در رجشمار۶۰ هر ۳۰ رج ۵/۳ سانتي متر
_در رجشمار ۷۰ هر ۱۰ رج ۱ سانتي متر
۱۲- طول گره ها چقدر بايد باشد تا بتوان فرش را پرداخت برجسته کرد ؟
همان اندازه اي که گفته شد براي پرداخت برجسته مناسب است ، يعني بين ۵/۲ تا ۳ سانت
۱۳- پود نازک را چگونه بزنيم بهتر است ، شل يا سفت ؟
پود نازک در کيفيت بافت خيلي تاًثير دارد به همين خاطر پود نازک نه سفت بايد باشد نه شل . ولي ضرر سفت زدن پود نازک خيلي بيشتر است هم کار بالا مي زند و هم به چله آسيب مي رساند
۱۴- چگونه مي توانيم متوجه شويم که پود نازک را درست مي زنيم ؟
اگر بعد از زدن پود نازک توانستيم با ناخن آن را کمي بالا و پايين بکنيم ( به شرط اينکه نخ اضافي نداشته باشد) يعني اينکه پود نازک خوب زده شده است . ولي ، اگر به سختي جا به جا شد و به چله ها چسبيده بود يعني پود نازک را سفت زده ايم .
۱۵- اگر نخ چله کم بياوريم و از نخ چله اي که قبلاً داشتيم استفاده کنيم ايرادي دارد ؟
اگرتعداد نخهاي تابيده شده در چله ها يکسان باشد ايرادي ندارد .
۱۶-اگر ۲ کلاف چله ابريشم داشته باشيم و رنگ آنها متفاوت باشد آيا دربافت تاًثير مي گذارد ؟
رنگ چله در کيفيت بافت تاًثيري ندارد .
۱۷- من جديداً از شما طرحي خريداري کردم و متوجه شدم نخها مانند سابق شماره گذاري نشده است چه کنم ؟
شما با کمک سربند ها مي توانيد متوجه شماره نخها شويد . شماره ۱ سربند سفيد ، ۲(زرد ) ، ۳ (سبز) ،۴ (آبي ) ، ۵ (قرمز ) ، ۶ ( سفيد ) ، ۷ (زرد ) ، ۸( سبز ) ، ۹(آبي ) و شماره ي ۱۰ سربند قرمز دارد . از شماره ي ۱۰ به بعد بايد به عدد يکان توجه کنيد . مثلاًدر شماره ي
۴۶ ، عدد يکان ۶ و در نتيجه سربند آن سفيد مي باشد . سپس با توجه به پالت رنگ ، سر بند ها و اينکه در طيف ها نخ ها از کمرنگ به پر رنگ است مي توانيد نخها را شماره گذاري کنيد .فقط نکته اي که بايد به آن توجه کنيد اين است که نخ هاي ابريشم را هميشه در اول طيف
مي گذارند .
۱۸- اگر فقط چند تار از بافت شل باشد چه کنم ؟
شما مي توانيد در زيراين چند تار ،روي ميله سردار چيزي گذاشته (مداد،کاغذ تا شده و… ) تا کمي تارهاي شل را بالا بکشيد و سفت شود .
۱۹- منظور از گليم ابتدا و انتهاي فرش چيست ؟
در ابتدا و انتهاي فرش گليم زده مي شود . يعني يکبار پود ضخيم (القاچ) رد مي کنيم و يکبار پود نازک مي زنيم . نتيجه تکرار اين عمل گليم مي شود .
۲۰- آيا شما در چله کشي از کوجي استفاده مي کنيد ؟ اگر از کوجي استفاده کنيم ايرادي دارد ؟
ما از کوجي استفاده نمي کنيم ولي اگر شما از کوجي استفاده کنيد ايرادي ندارد .
۲۱- آيا لازم است هر رج پود ضخيم را به ميله هاي کناره ي دار ببنديم؟
اگر فرش شما در حال جمع شدن باشدو يا فرش حالت موجدار شده باشد مي توان پود ضخيم را به ميله هاي کناره ي دار يست . ولي بهتر است هر رج اينکار را انجام ندهيم چون باعث مي شود فرش نا فرم شود .
۲۲- من در حال بافت فرش هستم و کارم موجدار شده است ، علت چيست و چه کنم ؟
هر وقت چله کشي يکدست نباشد يعني شل و سفت چله کشي شده باشد فرش در موقع بافت موجدار مي شود . براي رفع اين مشکل مي توان در زير چله هايي که شل هستند چيزي گذاشت تا چله ها کمي سفت شود و همچنين بعد از چند رج مي توان پود ضخيم را به ميله ي کناره ي دار بست تا فرش صاف شود .
۲۳- گليم کناره فرشم پايين زده است چه کنم ؟
شما بهتر است فقط قسمت بافت را بکو بيدو گليم کناره را نکوبيد . چون در قسمت گليم ، بافت وجود ندارد اگر کوبيده شود به مرور پايين مي زند و اگر اين کار ادامه يابد باعث مي شودکناره هاي فرش هم پايين بزند .
۲۴- آيا پود نازک ابريشمي هم داريد ؟
بله ، در رجشمارهاي ۶۰ ،۷۰و۸۰ از پود نازک ابريشمي استفاده مي شود .
۲۵- من طرحي را مي بافم که رجشمار ۷۰ است و نمي توانم مانند زمانيکه رجشمار ۴۶ مي بافم پود نازک را خوب بزنم . چرا؟
در رجشمار ۷۰ چون هم پود نازک و هم چله ابريشمي است ، پود نازک خيلي خوب روي رج نمي نشيند و موقع کوبيدن ، پود نازک بالا مي آيد .
براي راحت زدن پود نازک بهتر است چله ها را با پارافين شمع کمي چرب کنيد .
۲۶- عرض قالیم نسبت به شروع حدود نيم سانت کم شده است چه کنم ؟
به چند دليل قالی شروع به جمع شدن مي کند . يکي نا مرتب بودن چله ها در بالاي دار که بايد مرتب شود . دوم اينکه وقتي پود ضخيم را رد مي کنيم بايد موقع کوبيدن ، آن را با دست نگه نداريم و گر نه به مرور کار جمع مي شود . سوم به خاطر پود نازک سفت ، که بايد شل تر زده شود .
۲۷- من مي خواهم طرحي را که خريده ام با چله ي ابريشم ببافم . تقريباً هر چند مقاط ، يک کلاف ابريشم لازم دارد ؟
تقريباً هر ۱۰ مقاط يک کلاف ابريشم .
۲۸- آيا مي شود بعد از چله کشي با استفاده از پيچهاي سر دار ، کشش چله ها را تنظيم کرد؟
بهتر است کشش چله ها همان موقع چله کشي تنظيم شود ولي اگر بعد از چله کشي احساس کرديد که چله ها شل و يا بيش از اندازه سفت هستند ، مي توانيد با استفاده از پيچهاي سردار کشش چله ها را تنظيم کنيد .
۲۹- آيا چله کشي را بايد کساني که تابلو فرش مي بافند انجام دهند يا اينکه هر کسي که قاليبافي بلد است مي تواند انجام دهد؟
چون چله کشي چه در بافت تابلو فرش و چه در بافت فرش يکي مي باشد ، به همين خاطر هر کسي که به کار چله کشي وارد باشد مي تواند چله کشي را انجام دهد .
۳۰- اگر يک رج يادمان برود پود ضخيم را بزنيم ايراد دارد ؟
خير
۳۱- عرض فرش من ۳ سانتي متر بيشتر چله کشي شده است و حالا کارم پايين مي زند راهي براي درست کردن آن وجود دارد ؟
متاسفانه هيچ راهي براي رفع اين مشکل وجود ندارد.
۳۲- من بعد از اينکه يک رج از فرش را نبافته ام ، فرش هم پرداخت شده است آيا با رفو درست مي شود ؟
بله
۳۳- من بعد از اينکه يک رج گليم زدم حالا پود نازکم صاف پايين مي آيد و مانند قبل نيست .چرا ؟
شما پود ضخيم را به جاي اينکه از زير ضربدر بين بافت و چوب هاف رد کنيد از روي ضربدري رد کرده ايد و آن را از بين برده ايد و حالا پود نازک صاف پايين مي آيد .
۳۴- من مي خواهم رجها کا ملاً روي هم قرار گيرند و زياد مي کوبم و حالا کارم پايين زده است چکار کنم ؟
شما بايد اول به اندازه ي فرش توجه کنيد و هر ۱۰ يا ۲۰ رج کارتان را اندازه بزنيد اگر ارتفاع فرشتان اندازه بود ولي بين رجها يک خط سفيد ديده مي شد ايرادي ندارد و نيازي به زياد کوبيدن نيست .
۳۵- من قالیم جمع شده است آيا بعد از جدا کردن از دار ، مي شود آن را درست کرد ؟
با دار کشي خيلي کم مي شود جمع شدگي قالی را درست کرد . پس بهتر است در حين بافت عرض فرش را اندازه بزنيم و هر وقت احساس کرديم که فرش در حال جمع شدن است همان جا مشکل آن را بر طرف کنيم تا بيشتر از اين عرض فرش کم نشود .
۳۶- چله کشي کارم نسبت به عرض داده شده ، ۱۰ سانتي متر کم است آ يا براي بافت مشکلي پيش مي آيد ؟
اندازه داده شده براي هر طرح بر اساس تعداد گره ها ، رجها و نوع چله مي باشد و اگر به اندازه هاي داده شده توجه نشود و کم و زياد چله کشي شود حتماًدر موقع بافت به مشکل بر مي خوريد .
۳۷- آيا بافت دارچوبکها فرقي مي کند ؟
بافت دارچوبکها هيچ فرقي با بافت ساير تابلو راگها ندارند فقط ابعاد آنها کوچک هستند .
۳۸- نخهاي طرحي که خريده ام کرک است و ابريشم ندارد آيا مي شود بعضي از رنگها ي آن را با ابريشم ببافم ؟
طراحان شرکت بر اساس تجربه اي که دارند و با توجه به تصوير ، مي دانند که در کدام قسمتها لازم است ابريشم به کار برود يا نه ، پس بهتر است به طراحان ما اعتماد کرده و با همان نخهايي که در اختيار شما قرار گرفته کار بافت را شروع کنيد . ولي اگر باز هم بخواهيد از ابريشم استفاده بکنيد ، تهيه نخ ابريشم به عهده خود شما مي باشد .
۳۹- آيا مي شود همه طرحها را پرداخت برجسته کرد؟
بله . ولي پرداخت برجسته هر طرحي جالب نمي شود و بعضي از آنها اگر پرداخت تخت شوند بهتر است .
۴۰- آيا نخ چله تاريخ مصرف دارد ؟
خير – ولي اگر زمان زيادي است که نخ چله را داريد مي توانيد آن را با دو دست بکشيد اگر پاره شد يعني ديگر به درد چله کشي نمي خورد .
۴۱- آيا با چرخيده شدن نقشه ، شماره نخها هم تغيير مي کند؟
خير شماره ي نخها هيچ تغييري نمي کند فقط به جاي اينکه تابلو فرش از عرض بافته شود از طول بافته مي شود.
۴۲- آيا دارچوبکها فقط براي آموزش هستند؟
خير . دقيقاً همان استفاده اي که از يک تابلو فرش مي توان برد از دارچوبک هم مي توان استفاده کرد (آموزش ، هديه ،نصب در منزل و …)
۴۳-من در حال بافت یه تابلو فرش هستم . تو خونمون چند تا پروانه بید دیدم . این پروانه ها به چله آسیب می زنند؟ بهترین راه از بین بردنشون چیه؟
رشد حشرات تا حدود زیادی به رطوبت هوا و دمای اون بستگی داره. به طور کلی رشد و نمو حشرات در آب و هوای گرم و مرطوب بیشتراز سایر شرایط آب و هوایی هستش.
جاروهای دستی و برقی و همچنین برس های مخصوص باعث بیرون اومدن تخم های بید از لا به لای پرزهای قالی می شه. لازمه قالیها رو هر از گاهی (مثلا سه ماه یکبار) جا به جا نمود و تمام سطوح پشت و روی اونو در معرض جریان هوا به ویژه نور آفتاب قرار بدین. نور آفتاب از
عوامل اصلی در مبارزه با بید هستش . از اونجائیکه بید عموما درانتهای پرز قالی تخم گذاری می کنه، بهتره سالی یک الی دو بار اونا رو به پشت خوابانده و ساعاتی در مقابل نور آفتاب قرار بدین و در همین زمان جارو هم بکنید.
۴۴-در چله کشی به روش فارسی برای قالی های با ابعاد بزرگ مثلا قالی های ۱۲ متری امکان پایین کشیدن چله وجود داره یا نه؟ البته فکر کنم وجود داشته باشه چونکه من خودم یک قالی که روی دار بود رو دیدم و بنظرم میرسید که چله ها رو در بالای دار گره زده بودن و در پایین
هم بعد از پایین کشیدن اون ها رو به وسیله میخ به یک تسمه کوبیده بودن نمیدونم برداشت من درست بوده یا نه؟
کلا برای قالی های با ابعاد بزرگ که ارتفاع قالی و چله از خود دار قالی بزرگتره از چله ترکی استفاده میشه یا فارسی؟ و اگه کسی برای قالی های بزرگ از چله فارسی استفاده کنه پایین کشیدن و تنظیم ارتفاع فرش چطوری صورت میگیره؟
دارها به طور کلی به دو دسته افقی و عمودی تقسیم می شن.دارهای عمودی از لحاظ شکل و عملکرد به ۴ دسته تقسیم می شن که عبارت اند از:دار ثابت(فارسی)،دار ترکی(تبریزی)،دار فندک دار و دار گردان.
دار ثابت فارسی همون طور که از اسمش مشخصه این نوع دارها ثابت هستن و انتهای پایینی راست روها به اندازه ۳۰تا۴۰ سانتی متر داخل زمین فرو می کنن.در این نوع دارها از چله کشی فارسی استفاده می شه.بخاطر همین چله های اضافی رو روی سر دار گره می زنن و
وقتی قالی بافته شد،عمل پایین کشی یا همون دوخت زنی،که به مهارت خاصی هم نیاز داره انجام می شه.از این نوع دار برای بافتن فرش های بزرگ و ظریف در مناطق فارسی استفاده می شه.
اما در دار گردان،سر دار و زیر دار با کمک اهرمی حول محور خودشون می چرخن و چله های اضافی روی سردار پیچیده می شه و با بافته شدن قالی،چله های اضافی از روی سر دار باز می کنن و قالی بافته شده روی زیر دار پیچیده می شه.برای شل و سفت کردن چله ها هم به
این صورت عمل می کنن که روی سر دار دو عدد سوراخ عمود بر هم وجود داره که با عبور دادن اهرم در داخل یکی از سوراخ ها و کشیدن مداوم اهرم و تکرار این عمل ،تارها رو سفت می کنن.یکی از مزایای این نوع دار این هستش که قالی با درازی دلخواه تا ۱۵-۱۰ متر رو می شه
بافت بدون اینکه نیاز به داری با طول بلند باشه.
۴۵-در واقع دار گردان باید نسل جدید و پیشرفته تر دار قالی باشه چون از نوع عملکرد دار معلومه هم از دار ترکی هم دار فارسی تکامل یافته تر باشه اینطور که من فهمیدم(( هم با دار فارسی و هم با دار گردان میشه قالی هایی با طول زیاد رو بافت—این رو درست فهمیدم؟—-)) ول
ی کار با دار گردان بسیار راحت تر و البته سریع تر از دار فارسیه چونکه هنگام پایین کشیدن چله ها همانند دار فارسی نیازی به دوختن یا میخ کوب کردن دوباره قالی بافته شده روی زیر دار نیست ، در مورد دار ترکی هم با این نوع دار تنها میشه قالی با طول دو برابر دار رو بافت و دار ترک
ی محدودیت اندازه بافت خیلی شدید تری نسبت به دار فارسی و گردان داره.
نمی
دونم شما دار گردانی که چله کشی شده رو از نزدیک مشاهده کردید یا نه، یک ابهام برام بوجود اومده اونم اینه که توی دار گردان قالی بافته شده و به پایین کشیده شده همانند دار ترکی به پشت دار منتقل میشه یا اینکه نه به دور میله زیر دار پیچیده میشه و بصورت لول شده در میا
د؟
و اینکه معایب دار گردان چه چیزهایی میتونه باشه؟ کاش میشد معایب دار گردان رو با معایب دار فارسی و ترکی مقایسه کرد.
بله
درست متوجه شدین.در دارهای گردان میشه قالی با درازی دلخواه تا ۱۰-۱۵متر بافت.
به نظرم توی دار گردان قالی بافته شده به دور میله زیر دار پیچیده میشه و بصورت لول شده در میاد.البته من به عینه ندیدم اما فکر میکنم که اون طور باشه.
به طور کلی دارهایی که افقی بودن،چون بافنده مجبور بود روی دار خم بشه و عمل بافتن رو انجام بده،دچار کمر درد و پشت درد و حتی گوژپشتی و دست درد و پادرد میشد.همچنین قالی هایی که با دار افقی بافته میشدن،معمولا دارای عیب سرکجی و کیسی شدن،بودن.این
معایب باعث شد که دارهای عمودی رو بسازن تا عیب ها رفع بشه.دارهای عمودی نسبت به دارهای افقی پیشرفته تر هستن و همون طور که قبلا اشاره کردم ۴دسته اند.بافندگان با توجه به سایز فرشی که میخوان ببافن،میتونن از هر کدوم از این ۴نوع دار استفاده کنن.در واقع
میشه گفت دارهای عمودی نسبت بهم عیبی ندارن فقط بافنده متناسب با اندازه فرشی که میخواد ببافه،دار مناسبش انتخاب میکنه.به عنوان مثال با دار ثابت فارسی،فرش های بزرگ و ظریف میبافن.با دار ترکی (تبریزی)،فرشی که طولش کمی کمتر از دوبرابر طول دار باشه
میبافن.دار گردان هم که فرش با درازی دلخواه از ۱۰تا۱۵متر میبافن.
۴۶
-در مورد نخ چله یک سری اطلاعات لازم دارم، در مورد نخ چله من شنیدم از عباراتی به عنوان نخ چله ۹لا ، ۱۲لا ،۱۸لا، ۲۴لا و …. استفاده میشه این شماره نخ چله از چه عددی شروع میشه و چطور بیشتر میشه و آخرش بیشترین نمره ای که وجود داره چقدره و ضخامت های نچله بر اساس شماره لا چطوری تغییر می کنه؟ و کلا مثلا نخ ۹ لا یعنی چی؟
برای فرش ها با رج شمار های مختلف مخصوصا فرش های چله ابریشم نحوه انتخاب نخ چله چطوریه؟
البته خود من بیشتر دیدم از نخ چله ۹ لا برای فرش های ریز بافت با رج شمار۵۰ و ۶۰ و۷۰ استفاده میشه، کلا قانون انتخاب نخ چله برای رج شمار های مختلف چطوریه؟و سوال مهم تر از همه اینکه آیا اعدادی وجود داره که ضخامت نخ های چله با نمره های مختلف رو بشه با
استفاده از اون تعیین کرد؟ مثلا یک نخ چله ۹ لا ضخامت یا قطرش چند میلیمتره یا چند دهم میلیمتر ؟
فرش های ابریشمی بین رجشمار ۵۰تا۸۰ هستن که معمولا رجشمار ۵۰ تا ۷۰ بیشتر استفاده می شه.خیلی کم پیش میاد فرشی با رجشمار ۸۰ بافته بشه چون خیلی خیلی ریزبافته و به علت گرون بودنش،خریدار زیادی نداره.
توی
کارگاههای قالی بافی،معمولا رجشمار ۴۶ تا ۵۰ برای بافت فرش های گل ابریشم استفاده می شه.فرش گل ابریشم،فرش هایی هستن که با نخ مرینوس بافته می شن و بعضی جاهای کوچیک فرش از نخ ابریشم هم برای بافت استفاده می کنن.چون ابریشم خالص خیلی گرونه و
خریدار کمی داره همچنین چشم ها به شدت در معرض ضعیف شدن قرار می گیرن.
برای اندازه گیری تعداد گره ها در عرض فرش،از واحدهای گره ذرعی و دسیمتر مربع استفاده می شه.گره ذرعی در آذربایجان معادل ۷ سانتی متر هستش که به تعداد گره ها در واحد گره ذرعی،رجشمار گفته می شه.دسیمتر هم معادل یک دهم متر هستش.
بخاطر همین بعضی جاها رجشمار رو با واحد گره ذرعی میگن و بعضی جاها با واحد دسیمتر مربع.
بهعنوان مثال : فرشی که در هر ۷ سانتی متر ۳۰ گره داره یعنی رجشمارش با اساس واحد گره ذرعی می شه ۳۰ و بر ساس دسیمتر مربع می شه ۴۶٫
به طور کلی رجشمار فرش ها بر ساس گره ذرعی،۵ تا ۵ تا مییره بالا.یعنی از رجشمار ۲۰ شروع می شه بعد ۲۵ بعد ۳۰ و….تا ۸۰٫و رجشمار فرش ها بر ساس دسیمتر مربع،۸ تایی و ۷ تایی مییره بالا.یعنی از رجشمار ۳۱ شروع می شه بعد۳۹ بعد ۴۶ بعد ۵۴ و….تا ۱۰۰ ادامه
داره.
البته این ارقام قانون کلی هستش و بعضی از طراحان نقشه کمی از اعداد متفاوت برای رجشمار استفاده می کنن.به عنوان مثال همون طور که قبلا اشاره کردم رجشمار ۵ تا ۵ تا میره بالا اما بعضی نقشه ها رجشمارشون ۴۶ هستش.بنابراین طراح نقشه می تونه رجشمار رو یک
شماره نسبت به استاندارد ها تغییر بده.
۴۷-اونجایی که گفتید : ((فرش های ابریشمی بین رجشمار ۵۰تا۸۰ هستن که معمولا رجشمار ۵۰ تا ۷۰ بیشتر استفاده می شه.خیلی کم پیش میاد فرشی با رجشمار ۸۰ بافته بشه چون خیلی خیلی ریزبافته و به علت گرون بودنش،خریدار زیادی نداره.
توی کارگاههای قالی بافی،معمولا رجشمار ۴۶ تا ۵۰ برای بافت فرش های گل ابریشم استفاده می شه.))
رج شمار ها و اعدادی که فرمودید بر اساس واحد رج شمار گره ذرعی بود دیگه درسته؟
بر اساس واحد دسیمتر مربع که نبود؟
بله.ارقامی که نوشتم،بر اساس واحد گره ذرع بود.
معمولا همه جا رجشمار رو بر اساس گره ذرع بیان میکنن.
۴۸
-عمده بورس بازار فرش مخصوصا فرش های ابریشمی رو چه رج شماری به خودش اخصاص میده، یا واضح تر بگم معمولا تاجران بین المللی فرش برای صادرات فرش بیشتر از چه رج شماری استفاده می کنند؟ یا توی کارگاه های فرش بافی بیشتر فرش هایی با چه رج شماری وجود دارن؟
و اینکه رج شمار ها پله ای بالا میرن یعنی رج شمار۶۰ بعدش ۷۰ بعد رج شمار ۸۰ یا اینکه رج شمار فرش حتی میتونه عددی بین رج شمار هایی که گفتید مثلا ۷۳ یا ۶۵ هم باشه؟
ریز بافت ترین فرشی که توی بازار وجود داره چه فرشیه و تعداد گره هاش در هر سانتی متر عرض فرش چند عدده یا خانه شمار عرضیش چقدره یا کلا فرش هایی که بافته میشه در رده ریز بافت در هر سانتی متر (از لحاظ عرضی افقی ، نه سانتی متر مربع) حداکثر چند تا گره دارن
یا میشه اینطوری هم گفت که مثلا یک فرش ریز بافت ذرع و نیم که ابعاد استانداردش ۱۰۴ سانت در ۱۵۶ سانتی متره تعداد کل گره های افقیش در عرض فرش و یا اینکه تعداد خانه های افقی ای که داره چند عدده این سوالو از خیلیای دیگه که توی زمینه فرش کار میکنن پرسیدم
ولی اکثرا یک جواب رو بهم دادن و اونم اینه که بستگی به نقشه داره و بعضی از نقشه ها کمتر و بعضیها بیشتر ، خب این نظر رو قبول دارم ولی منظور من یک عدد واقعیه که تا حالا وجود داشته و روش کار کرده اند ، خانم معینی شما ریز بافت ترین نقشه فرش ذرع و نیمی( یا هر
فرش دیگه ) که تا حالا دیدید هر نقشه اش در عرض فرش و بصورت افقی چند تا خانه داشته یا خانه شمار یا گره شمارش چند بوده ؟
یه بافنده ماهر می تونه حداکثر فرشی با رجشمار ۸۰ ببافه.
فرش هایی که رجشمار ۸۰ دارن،خیلی خیلی زیربافتن و بدیهی هستش که بافت ظریفتر نیازمند صرف وقت و دقت بیشتره. به همین دلیله که هر چه قدر فرش ریزبافت تر باشه، ارزش و قیمت بیشتری هم داره و اصطلاحا میگن فرش نفیس هستش.
خدمتتون عرض شود که به طور کلی فرش ها از نظر رجشمار به سه گروه: درشت بافت، نیمه ریز بافت و ریز بافت تقسیم می شن. فرش هایی که رج شمار آنها کمتر از۴۰ باشه درشت بافت، فرش هایی که رج شمار آنها بین ۶۰-۴۰باشه نیمه ریز بافت وبالاتراز ۶۰ ریزبافت هستن.
جزییات رجشمار فرش های دست بافت در بازار به شرح زیر هستش:
۱
– رجشمار ۲۰ ( خیلی درشت بافت)
۲
– رجشمار ۴۰ ( درشتبافت)
۳
– رجشمار ۴۶ و ۵۰ ( استاندارد و نیمه ریز بافت)
۴
– رجشمار ۶۰ (ریزبافت)
۵
– رجشمار ۷۰ (خیلی ریزبافت )
۶
– رجشمار ۸۰ ( خیلی خیلی ریزبافت)
۴۹
-فرض کنیم داریم اولین پودضخیم را میزنیم این پود ضخیم را به کدام تار باید وصل کنیم و نحوه وصله زدن ایا به صورت خاصی میباشد؟و همینطور برای پود نازک این اضافات نخها را باید چکار کنیم؟ایا برای هر رج باید به اندازه عرض کارمون پود ضخیم برش بزنیم و با سیخ رد کنیم یا از اولین وصله ای که در ابندا پود ضخیم را میزنیم باید برای کل کار گلوله کنیم ؟ببخشید من سوالام یکمی گیج کننده هست.من میخوام که کل فایلهای دانلود شما را بگیرم ایا میتونم امیدی داشته باشم که کار تمیز بیرون بدم جوری که یه سود منطقی و کم داشته باشه؟
برای رد کردن پود کلفت،باید سیخ را از زیر تارهایی که چند میلی متر جلوتر هستند رد کنید.به عنوان نمونه اگر یک تار را انتخاب کنید در بالا مشاهده می کنید که تار انتخابی در زیر چوب هاف قرار دارد.پس سیخ را از زیر تاری که از پایین چند میلی جلوتر است و در بالا زیر چوب هاف قرار
دارد،رد می کنیم.به قسمت سوراخ سیخ،نخ پود را گره زده و به همراه سیخ نخ پود را از سمت راست به سمت چپ می کشیم.در نهایت دفه می زنیم.بعد از این که پود زدین،نخ پودی که از سمت چپ و راست اضافه مونده،به صورت معکوس زیر ۲یا۳تا تار کنار کارتون با قلاب رد
کنین.بعد با قیچی اضافه اش رو ببرین و دفه بزنین.بنابراین نخ پود ضخیم،به هیچ تاری وصل نیست یعنی به تاری گره نمی زنید فقط بین تارها همون طور که اشاره کردم رد می کنید و اضافه اش هم که بین چند تار معکوس میدین داخل فرش.لازم نیست حتما به اندازه عرض چله نخ
بردارین،بلکه می تونید به اندازه ۳ الی ۴ برابر عرض چله،نخ پود ضخیم بردارین و همش قیچی نکنید.اگه نخ پود ضخیم خیلی بلند بردارین،باعث میشه که وقتی از بین تارها می کشین،مثل چاقو عمل کنه و تارها رو پاره کنه.
امیدوارم توضیحاتم براتون مفید واقع شده باشه.باز هم سوالی داشتین،بفرمایید.برای راهنمایی درخدمتم.انجام وظیفه ست.کمکی از دستم بربیاد،دریغ نمی کنم.
پکیج قالی بافی شامل تمامی مراحل برای بافت قالی هستش و شما با تماشای این فیلم ها می تونین در کوتاهترین زمان،همه چیزهایی که یک بافنده باید بدونه رو یاد بگیرین و به راحتی کار بافندگی رو شروع کنین.
در ضمن پس از خرید پکیج آموزشی،همواره پشتیبان شما خواهم بود و برای پاسخ گویی و راهنمایی درخدمتم.
۵۰
-ر کتاب قالی بافی آمده است طول چله باید حداقل ۵۰ سانت بیشتر از طول طرح در نظر گرفته شود . همچنین در دارهای فلزی طول قابل بافت از طول دار بیشتر عنوان شده است .آیا در اینصورت طول (ارتفاع )قسمت باف در دارهای قالی باید به اندازه نصف طول طرح بعلاوه ۵۰
سانتی متر تنظیم شود یا خیر و اگر این طول بیشتر از این در نظر گرفته شود چله کشی را دچار ایراد خواهد نمود .لطفا توضیحاتی هم در رابطه با تنظیم نمودن دار قالی باتوجه به طول طرح ارائه بفرمایید.
طول و عرض تابلوفرشی که می بافین چند سانت بزرگتر از نقشه باشه،به نوع نخ و ضخامت نخ چله و بافت و نیز رج شمار چله کشی بستگی داره.اگه با نخ خامه(نخی که از پشم گوسفند ساخته شده)بخواهین فرش ببافین،در این صورت نخ چله ضخیم باید استفاده بشه همچنین
تارهای چله با فواصل زیاد از هم قرار می گیرن و در نهایت عرض چله و بافتتون هم بزرگ می شه.به عنوان مثال اگه ۶۰۰تا تار برای بافت با نخ خامه،با رج شمار ۳۵ چله کشی کنید،عرض چله برای بافت حدودا ۹۰ سانتی متر می شه ولی اگه برای بافت با نخ مرینوس(پشم‌های ظریف
خارجی)با رج شمار ۳۵ چله کشی کنید،عرض چله حدودا ۶۰سانتی متر می شه.در حالی که اندازه عرض نقشه روی کاغذ حدودا ۳۰ سانتی متر هستش.
هر چه قدر رج شمار فرش بالاتر باشه،اندازه عرض چله کشی کمتر می شه.رج شمار یعنی تعداد تارهایی که در هر ۷ سانتی متر جای می گیره. روش صحیح برای شروع چله کشی به این صورت هستش که برای به دست آوردن تعداد تارها در عرض،باید تعداد خونه های کوچک رو
ضربدر ۲ بکنید.چون هر خونه کوچک معادل یک گره در بافت هستش.چون هر گره نیاز به دو تار داره بنابراین تعداد مربع های کوچک رو ضربدر ۲ می کنیم.
به عنوان مثال اگه تعداد مربع های عرض،۳۷۰خونه باشه، پس ۳۷۰ رو ضربدر۲ می کنیم می شه ۷۴۰تار.
اگه خواستین با رج شمار ۴۰ و نخ مرینوس ببافین،باید هر ۷ سانتی متر شامل ۸۰ تار باشه.بنابر این ۷ رو ضربدر۷۴۰ می کنیم بعد تقسیم بر۸۰ می کنیم که می شه تقریبا۶۵ سانتی متر.بعد ۶۵ رو تقسیم بر۷ می کنیم می شه تقریبا۹ .یعنی عرض دارتون رو باید به ۹ قسمت ۷
سانتی متری تقسیم کنید که هر ۷ سانتی متر شامل ۸۰ تار هستش.۹ تا ۸۰ تایی می شود ۷۲۰تار.شما باید تقریبا ۲سانتی متر هم ۲۰تار چله کشی کنید.تا در کل ۷۴۰تار بشود.
چند تار برای شیرازه هم باید مد نظر داشته باشید.معمولا هرطرف ۸تار کافی هستش.که در کل می شود ۱۶٫پس باید ۷۴۰ رو با ۱۶ جمع کنید که در کل می شود ۷۵۶تار باید چله کشی کنید.
در طول قالی هم هر ۷ سانتی متر شامل ۴۰رج هستش.به عنوان مثال اگه طول نقشه ۵۱۰خونه باشه، دیگه خودتون حساب کنید هر ۷ سانت می شه ۴۰رج.۵۱۰ رج چند سانت می شه.من حساب کردم حدودا ۹۰سانتی متر می شه.
در جمع بندی کلی خدمتتون عرض شود که هر چه قدر نخی که می خواهین ببافین،ریز باشه،اندازه تابلوفرشتون،نزدیک به اندازه نقشه می شه.به عبارت دیگه اگه با نخ ابریشمی و مرینوس تابلوفرش ببافین،در نهایت اندازه تابلوفرش،حدودا ۱۰ الی ۱۵ سانتی متر بزرگتر از نقشه می
شه.ولی به طور کلی نحوه صحیح و دقیق محاسبه اندازه بافت،همون طور که در بالا توضیح دادم هستش.
وقتی هم که خواستین دار قالی بسازسن یا به کسی اندازه بدین تا بسازه،باید اندازه طول و عرض بافتتون رو همون طور که توضیح دادم محاسبه کنید به علاوه ۲۰ سانتی متر اضافه تر.یعنی دار باید ۲۰ سانتی متر از هر طرف بزرگتر از اندازه چله کشی باشه.
۵۱
-مشکل من هم شبیه مشکل یکی از دوستان هست. موقع پاره شدن یکی از تارها. فکر کنم موقع گره زدن تار پاره شده به تار کنار، اشتباه کردم و الان که دو رج بافتم می بینم دو تار کنار هم اشتباهً در رو قرار گرفتند و ترتیب یکی در میان به هم خورده. راهنمایی کنید چطور باید
اصلاح کنم. به دوست مون گفتید اصلاح کنن تا در بقیه رج ها درست پیش برن، اما نحوه اصلاح باید چگونه باشد.
همون طور که برای دوست دیگری توضیح دادم ممکنه شما موقع گره زدن تار،جای اشتباه گره نزدین،چون اون وقت بلافاصله بعد از گره زدن تار و بافتن یک رج،متوجه می شدین دوتا تار کنار هم رو یا زیر قرار گرفتن.اما اشاره کردین بعد از بافت دو رج متوجه شدین زیر و رو دوتار رعایت
نشده.اگه تابلوفرش می بافین،بعد از بافت هر رج،باید نخ پود کلفت و پود نازک رو از بین تارها رد کنید.احتمالا در حین پود کشی،اشتباهی رخ داده و نخ رو درست یکی درمیون از بین تارها رد نکردین.و باعث شده الان که رج بعدی رو می بافین،ببینین دوتا تار کنارهم رو یا دو تا تار زیر کنار
هم قرار گرفتن.
به طور کلی می تونم بگم شما باید دقت کنید در هر مرحله که متوجه شدین زیر و رو بودن تارها بهم ریخته،ادامه ندین بلکه بشکافین دوباره انجام بدین.به عنوان مثال اگه بعد از گره زدن تار متوجه شدین دوتا تار کنار هم هستن،پس معلومه جای درست گره نزدین و باید دوباره تار رو
پاره کنید و جای درست گره بزنید.اگه بعد از بافتن یک رج متوجه شدین دوتا تار کنار هم رو هستن،پس معلومه موقع بافتن اشتباهی رخ داده یعنی ممکنه یک تاری رو یا جا انداختین و نبافتینش یا اشتباهی برای بافت یک گره از ۳تا تار استفاده کردین.بنابراین باید اون رج رو که بافتین
،بشکافین و دوباره با دقت ببافین.اگه بعد از پود کشیدن متوجه شدین دوتا تار کنار هم رو هستن،پس معلومه موقع پود کشی اشتباهی رخ داده و باید نخ پود رو در بیارین دوباره از بین تارها رد کنید.
منظورم این بود که به این صورت ها می شه اصلاح کرد.
۵۲
-میخواستم بدونم دار قالی ریز بافت ( تابلو فرش نه ) مثلا قالیهای یک ذرع و نیم و یا قالی های ۶ متری کرک و ابریشم آیا اونها دارهایشون با دار قالیهای معمولی فرق میکنه یا نه و سئوال دیگه اینکه دار قالیهای با شکل دایره و یا چند ضلعی چه طوری هست یعنی دار اونها هم با
دیگر دارها فرق میکنه؟
خدمتتون عرض شود که برای بافت فرش های بزرگ و ظریف از دارهای افقی معمولی استفاده می شه.نحوه درست کردن دارها هیچ تغییری نمی کنه فقط سایز دار رو متناسب با اندازه فرش،بزرگ یا کوچیک درست می کنن.
دارهای قالی همیشه به شکل مربع یا مستطیل هستن.فرش های گرد و چند ضلعی هم روی دار های مستطیلی بافته می شه به این صورت که :
“فرش دایره ای
یکی از انواع فرشهای تزئینی در ممتاز بافی فرش دایره ای است که اغلب با طرحهای قرینه تهیه شده و تا حدودی از مظره و تابلو بافی در این نوع فرش استفاده می شود.
شیوه چله دوانی در فرش دایره ای مانند فرش مستطیل با چله کشی ترکی است با این تفاوت که در کنار فرش به جای افزودن هشت تار برای شیرازه کنار فرش تعداد بیشتری تار برای کناره بافی فرش در نظر کی گیرند و اطراف فرش را به اندازه سه تا پنج سانتیمتر گلیم بافی می
کنند
عمل بافت قالی دايره ای
برای پیاده کرده نقشه و تعیین تعداد چله های مورد نیاز ابتدا خانه های کاغذ نقشه قالی را روی قطر دایره می شمارند و در هر طرف دو تا سه خانه با توجه به اندازه فرش به تعداد خانه های کاغذ نقشه اضافه می کنند عدد به دست آمده را ده برابر کرده و حاصل ضرب را در دو
ضرب نی کنند با این محاسبه تعداد کل چله های لازم برای بافت فرش دایره ای به دست می اید برای چله کشی قالی دایره ای به روش چله کشی ترکی بافت عمل می کنند .
بعد از پایان چله کشی و قراردادن دو چوب به جای نخ مهار و نخ هاف روی چوب مهار را یک ردیف قایقی می بافند تا بدین ترتیب چوب مهار حرکت نکند و پایین فرش صاف بماند سپس چله وسط را پیدا کرده از بالا تا پایین رنگ می زنند تا وسط دایره مشخص شود آنگاه دو دایره یکی با
قطر مساوی قطر نقشه فرش و دیگری دایره بزرگتر اندازه عرض چله های کشیده شده بر روی دار می برند دایره بزرگتر را طوری روی چله ها قرار می دهند که مرکز آن روی این دایره را بر روی چله ها با مداد رنگی رسم می کنند و آن را از روی چله ها بر می دارند سپس دایره کوچکتر
را به صورت هم مرکز با دایره بزرگتر قرار داده و دور آن را نیز با مداد رنگی رسم می کنند بدیهی است که بین این دو دایره فاصله ای ایجاد می شود که این فاصله محل سوف بافی دور فرش دایره ای را مشخص می کند برای شروع سوف بافی در روی قسمت بافته شده به فاصله
معین از دو طرف تار چله وسطی که قبلاً رنگ شده است شروع به گلیم بافی می کنند و طبق خط محیط دایره در هر دو دور تعدادی بر طرفین گلیم بافی اضافه می شود تا به محیط دایره کوچک برسد سپس در روی دایره کوچک هم به همین ترتیب بافت اصلی فرش شروع می
شود.باید سعی شود در تمام مدت بافت قسمت اصلی فرش و سوف بافی دور آن در روی یک خط مستقیم که یکی از وترهای دایره بزرگتر است قرار داشته باشد و کناره های فرش پایین تر و یا بالاتر نباشد در غیر این صورت قالی کاملاً گرد و دایره ای بافته نشده و از کیفیت آن
کاسته می شود.”
من به شخصه،در زمینه بافت فرش گرد،تجربه ای ندارم فقط صرفا جهت اطلاع از نحوه بافتش براتون مطلب جمع آوری کردم.
۵۳
-تفاوت بافت قالی و گبه در چیست ؟ ( خودم فکر می کنم درتعداد رج شمار بافت و پودها باید باشه)
گـبه،معمولاً در اندازه کوچک توسط عشایر لر و قشقایی بافته میشه.
گبه پرزهای بلند داره و در بافتش،تعداد پود بیشتری به کار میره که تاثیر چشمگیری بر نرمی گبه می‌گذاره. تعداد پود برخی از گبه‌ها گاهی از سه تا هشت پود در هر رج و بلندی پرزها گاهی تا یک سانتی متر هم می‌رسه.در گبه،جنس نخ پود هم از پشم گوسفند هستش و نخ
های مورد استفاده در بافت گبه،از پشم بز تهیه میشه اما در بافت قالی،جنس نخ پود از پنبه هستش و از هر سه یا چهار رج،یک پود کشیده میشه و نخ بافت قالی از پشم گوسفند و یا پنبه هستش.همچنین در گبه چون نخ بافت کلفته،رج شمار پایینه.اما در بافت قالی،نخ های
ابریشمی رج شمار بالایی دارن.
۵۴
-من نمی دونم چطوربایدپودضخیم روباسیخ ردکنیم وقتی گوله پودسمت دیگه می مونه ووقتی میخوایم برای رج دیگه ردکنیم دولا میشه میشه پود رو قطع کردمن تاحالا قالی بافی نکردم جواب بدین ممنون میشم.
برای رد کردن پود ضخیم،در ابتدا به اندازه عرض چله نخ پود قیچی کنید سپس یک سر نخ رو به قسمت سوراخ سیخ گره بزنید.بعد سیخ رو از پشت تارهایی که چند میلی جلو هستن،رد می کنید و تا سمت دیگر می کشین.به این ترتیب به کمک سیخ،نخ از یک سمت به سمت دیگر
کشیده می شه.در نهایت دفه می کوبید تا نخ کاملا در روی گره های بافته شده قرار بگیره.
۵۵
-لطفا روش ترمیم ریشه های پوسیده و از بین رفته را بفرمایید.
عملیاتی ازقبیل رفوگری و رفع چروکیدگی فرش کاری است که تنها ازعهده رفوگر‌های متخصص برمی آید.
در اين نوع آسيب ديدگی از ريشه هاي آماده برای ترميم فرش استفاده مي شود. در موردی كه ريشه ها به طور تك تك و يا در فواصل مختلف از بين رفته باشد، مي توان با وارد كردن نخ های مشابه چله در گليم و در لبه فرش چله ها را كامل كرد.
۵۶
-انواع گره ها را لطفا بیان کنید.ممنون.
انواع گره ها در قالی بافی عبارت اند از:
۱
-گره های ترکی : گره ای که خامه فرش بدور دو تار زیر و رو گره میخورد.
۲
– گره فارسی: گره ای که خامه فرش بدور یک تار گره خورده و از پشت تار بعدی بیرون میاد که برحسب جهت بر دو نوع است: ۱-گره فارسی چپ به راست ۲- راست به چپ
۳
– گره های هنری: گره هایی هستند که برای فرشهای تابلویی چهره بافی و منظره بافی بکار میرود و برحسب نیاز در موارد متفاوت انواع گوناگونی دارد و بکار میرود. و عبارتند از:
۱
– گره هنری تک تار:گرة تک تاری همان طوری که از نامش پیداست تنها بر روی یک تار انجام می گیرد. در بسیاری موارد در بافت قالیهای ظریف و بخصوص تصویری برای اجرای کامل نقطه ها و خطوط ظریف نظیر اجزای چشم، گره تنها بر روی یک تار اعمال می شود.
۲
– گره آویز:گره ای است که از مجموع چهار گره تشکیل می شود ولی بجای یک گره بکار می رود و با استفاده از آن کار بافت طرحهای تصویری بویژه «صورت» در فرشهای درشت بافت امکان پذیر می شود.
۳
– گره دو رنگ:گره دو رنگ با استفاده از دو خامه با رنگهای متفاوت به کار می رود و این در هنگامی است که یکی از خانه های جدول قالی که یک گره را تشکیل می دهد در مرز دو نگاره با رنگهای متفاوت قرار گیرد. رعایت این امر بیشتر در قالیهای ظریف با رجشمار بالا صدق می
کند. گره دو رنگ همچنین برای اجرای سایه در نگاره های ظریفی که تنوع رنگ در آنها بسیار است خواه به صورت فارسی و یا ترکی انجام می شود.
۴
– گره سنه:در این روش چنانچه تارهای زیر و رو را به دسته های دوتایی تقسیم کنیم و آنها را با شماره های ۱، ۲، ۳، ۴، ۵ و ۶ مشخص نمائیم، نحوه بافت چنین خواهد بود. یکبار تارهای ۱ و ۲ را با تار ۳ بهم گره خواهیم نمود و سپس تار شماره ۳ را با دو تار ۵ و ۴ گره خواهیم زد و به
همین ترتیب ادامه خواهیم داد. پس از بافت یک رج و رد کردن پود، اینبار تار شماره ۱ را با دو تار ۲ و ۳ و تار شماره ۳ را با دو تار ۴ و ۵ گره خواهیم زد. این نوع بافت، حالت خاصی را به پشت فرش خواهد داد که در دیگر طرق بافت صادق نیست، بدین لحاظ در هنگام رفوء دستبافتهایی
که با این روش بافته شده اند توجه به شیوه بافت آنها از اهمیت خاصی برخوردار است.
۵۷
-پرسشی که برام پیش اومده اینه که پیچیدن توپک نخ دور تارهای چله چطوری میتونه محکم بمونه در حالیکه هیچ گره یا اتکایی نداره و فقط دورتابیده شده آیا باعث نمیشه بعد از چندین رج شل و بد شکل دربیاد و کار را با اشکال مواجه کنه.
سوال خوبی پرسیدین.عرض شود خدمتتون که وقتی پود کلفت می زنید،از بین نصف تارهای شیرازه هم باید نخ پود رو رد کنید.یعنی وقتی پود کلفت می زنید،باید سیخ رو از زیر تارهایی که از پایین چند میلی جلو و از بالا زیر چوب هاف هستن رد کنید.این کار رو برای تارهای شیرازه هم
باید انجام بدین.یعنی در سمت راست نخ پود رو به نصف تارهای شیرازه یعنی همون تارهایی که از پایین چند میلی جلو هستن گره بزنید.،سپس سیخ رو از زیر تارهایی که چند می لی جلو هستن رد کنین،و همین طور ادامه میدین تا سمت چپ.در نهایت اضافه نخ پود رو قیچی می
کنید و به صورت معکوس به اندازه چند تار به داخل چله برمیگردونین تا زیبا شه و نخی بیرون آویزون نباشه.
به طور کلی،شیرازه،به وسیله همین نخ پود به بافت وصل میشه و به خاطر همین اسمش شیرازه متصل هستش.
دقت کنید که نخ رو وقتی دور چند تار می پیچین،نه خیلی شل باشه نه خیلی سفت.یک نواخت توپک نخ رو دور تارها بعد از بافت هر رج و نیز بعد از رد کردن پود،یک بار بپیچین،مطمین باشین که شیرازه کاملا محکم هستش و شل نمی شه به شرطی که خودتون زیاد نخ رو شل
نپیچین.
بهتره که به اندازه ۳ یا ۴ برابر عرض چله،نخ پود اندازه بگیرین و قیچی کنین تا مجبور نشین در هر رج هی به نصف تارهای شیرازه گره بزنین.یک بار نخ پود رو در یک سمت به نصف تارهای شیرازه گره می زنید و به سمت بعدی که رسیدین برای رج بعدی معکوس بر می گردین دوباره پود
می زنید.
اگر فیلم آموزشی رو خواستین،در وبسایتم فیلم آموزش شیرازه و پود زدن قرار دادم می تونین دانلود کنین.
۵۸
-در شیرازه پیچی متصل آیا میشه سر پود کلفت رو بیاریم توی کار یعنی سر پود آزاد نباشه؟و در این نوع شیرازه آیا به غیر از پیچیدن نخ به دور تار چله کار دیگه ایی لازمه؟
همون طور که خودتون اشاره کردین در شیرازه پیچی متصل،باید سر پود کلفت رو به اندازه ۲ الی ۳ تار به صورت معکوس به داخل چله در بین تارها وارد کنید تا آزاد بیرون نمونه.به طور کلی شیرازه بافی عبارت است از پیچیدن نخ دور چند تار که معمولا ۶الی ۸ تار مد نظر می گیرن.هر
رج که می بافین،در انتها یک دور هم نخ به دور چند تا تار انتخابی می پیچین که به این کار شیرازه بافی می گن.دیگه شیرازه بافی،غیر از پیچیدن کار خاص دیگه ای نداره.
۵۹
-اگه ممکنه نام چند تا شرکت خوب برای تهیه نخ و نقشه تو شهر تبریز رو بگین ممنون
در شهر تبریز،شرکت های خوب و معتبر زیادی وجود داره.یکی از بهترین شرکتها،شرکت “نقش آرا” می باشد.شرکت نقش آرا بزرگترین و مجهزترین مرکز تولید نخ و نقشه برای بافت تابلو فرش تبریز هستش.به آدرس سایت شرکت نقش آر
nagshara-farsh.ir
می تونید مراجعه کنید.
شرکت های :
“پویا فرش تبریز” آدرس سایت : http://pouyacarpet.com/
“یگانه فراز شفیع تبریز” آدرس سایت : http://azimicarpet.ir/
“ایران فرش ” آدرس سایت : http://farshir.com/
این سه شرکت هم از جمله شرکتهای فعال در زمینه تولید نخ و نقشه فرش و تابلوفرش در شهر تبریز می باشند.
۶۰-چگونه سرعت بافتم را بالا ببرم؟
به مرور زمان هر چه قدر که میبافید،حرکات انگشتتان خودبه خود سریع می شود.
با کمی تمرین و تکرار ،می توانید سریع بافندگی کنین اما نکته قابل توجه این است که کار بافندکی باید پی در پی باشد.یعنی هر روز حداقل یک رج ببافین.این طور نباشد که یک روز ببافین و یه هفته نبافین.از روزی یک رج شروع کنین رفته رفته بعد از چند روز خودبه خود سرعت بافتتان
بالا می رود و می توانید کم کم تعداد رج های بیشتری در روز ببافین.
۶۱
-سلام خسته نباشی .میشه بگید واسه تابلو فرش نوشته کاغذ ۲۰۰رگ رجشمارش چند میشه .چحوری من رجشمارشو به دست بیارم؟
لفظ رک رو در فرشهای اراک و ساروق و .. کلا منطقه استان مرکزی بکارمیبرند
رجشمار ۲۵= ۱۰۰رک
رجشمار۳۰= ۱۲۰ رک
رجشمار ۳۵ = ۱۴۰ رک
رجشمار۴۰ = ۱۶۰ رک
رجشمار ۴۵ = ۱۸۰ رک
رجشمار ۵۰ = ۲۰۰ رک اراکی ها میشه
که چوت فارسی باف هست در هر ۶.۵ سانت محاسبه میشه
متشکرم از آقا مهران که جواب این سوال رو نوشته بودن.
۶۲
– من الان در حال بافت تابلدفرش دایره هستی با سایز ۱۱۰۰ گره در رج ۷۴۷…
الان رج ۱۰ هستم،این طرح جدیده دایره هستیه که ۱۳۹ رنگ داره و از این تعداد ۳۲ رنگش ابریشمه،حالا سوالی که دارم اینه که در این ۱۰ رجی که بافتم،اونجاهایی که ابریشم استفاده شده خط رج پایینتره و ی جاهایی هم که ابریشم اصلا به کار نرفته و مرینوسه بالاتر رفته،این
اختلاف حدود ۱ میل هستش،آیا عادیه این اتفاق؟یا اینکه هرچقدر برم رج بالاتر ممکنه مشکل پیش بیاد؟
در آخر ی سوال دیگه که بین نخ های مرینوسی که بهم دادن تفاوت ضخامت وجود داره!مثلا بعضی از رنگهام نازکه و بعضی مثل سبز و قهوه ای ضخیم تر هستند به صورتی که با چشم کاملا مشخصه…این تفاوت در ابریشم ها هم وجود داره،بعضی از ابریشم هام با اینکه دولا هستند
خیلی خیلی نازکن!به شکلی که تصمیم داشتم گره رو دولا بزنم ولی ترسیدم ابریشم کم بیاد.و بعضی ابریشمهاهم ضخامت دارند.ممنون میشم راهنمایی کنید که مشکلی پیش نیاد برام.
به بافتتون ادامه بدین مشکلی نداره . جاهایی که به علت ابریشمی بودن، کمی پایین زده شده ، به مرور که می بافید درست می شه چون در رجهای بعدی اون قسمتها که ابریشم بافتین، با نخ مرینوس می بافید کلا ابریشم در فرش حالت پخش هستش مشکلی ایجاد نمیشه.
موقع دفه کوبیدن بیشتر دقت کنید با شدت ضربات کوبیدن دفه، کنترل کنید جاهایی که کمی پایینه، آهسته دفه بکوبین تقریبا در یک سطح بافت انجام شه. بعضی از نخ های مرینوس یا ابریشم اگه خیلی ضخیم هستن، تک لا ببافید تا ضخامتش با سایر نخ ها تقریبا یکی بشه چون
اگه نخ های نازک رو چند لا کنید و گره بزنید، نخ کم میارید . البته نخ هم اگه تمام بشه، همون شرکت براتون مجدد نخ رنگرزی می کنه میفرسته.
پاسخ به سوالات گوناگون درباره هنر قالیبافی و فرش
منبع : بیتوته
